بررسی نهادهای مختلف انتقال دارایی در عملیات تبدیل به اوراق بهادارکردن و تطبیق آن بر دیون موضوع فاکتورینگ

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق خصوصی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه پیام نور، مرکز قطر

چکیده

تبدیل به اوراق بهادار کردن، یک مکانیسم مالی است که غالب واگذاری دارایی­ها طی آن عملاً از طریق سه نهاد حواله حق، تبدیل تعهد (به اعتبار تبدیل دائن) و نهادی موسوم به مشارکت فرعی- که مختص حقوق کشورهای کامن لاست- انجام می پذیرد. با بررسی این سه نهاد در قوانین مختلف و تبیین انتقادات وارده به هر کدام، روشن می­شود چنین انتقالاتی به صرف­نظر از قالبی که طی آن صورت می­گیرد، باید دارای اثر دور کردن خطر ورشکستگی بانی از مؤسسه واسط باشد که آن هم از طریق جداسازی منبع پرداخت از بانی و ورود مطالبـات در دارایـی واسط بـه نحو مؤثر امکان­پذیر است. انتقالی که اصطلاحاً از آن تحت عنوان بیع حقیقی مطالبات یاد می­شود. از جهتی شرکت­های عاملی (فاکتورینگ) که مؤسساتی بانکی- اعتباری با هدف اولیه و اصلی تأمین اعتبار و نقدینگی برای تجار از طریق خرید مطالبات موجلِ قابل وصول آنها هستند، به دلیل عملیات پیش خرید نقدی دیـون مؤجل مزبور، خود در معرض ریسک کاهش نقدینگی قرار می­گیرند، امری که باعث شده این مؤسسات به نوبۀ خود در پی منابع تأمین نقدینگی باشند. بنابراین، جهت بررسی قابلیت تبدیل به اوراق بهادارکردن دیون ناشی از عملیات فاکتورینگ، به عنوان یک منبع تأمین نقدینگی، لازم است شرایط کلی دارایی­های قابل تبدیل به اوراق بهادار و همچنین رویکرد قانونگذاری­ها را در تعیین حصری یا تمثیلی این دارایی­ها مدنظر قرار داد. با این حال رویه اغلب کشورهای پیشرفته در عدم حصر این دارایی­ها و واگذاری آن به اراده طرفین عملیات است، مشروط بر اینکه دیون مزبور تمامی شرایط لازم جهت تبدیل شدن به اوراق بهادار را داشته باشند. 

کلیدواژه‌ها


امین عبد الله، خالد (1995). الخلفیه العلمیه و العملیه للتوریق. بیروت، لبنان: اتحاد المصارف العربیه.
الملحم، احمد عبدالرحمان؛ الکندری، محمود أحمد (2004). الحقوق التجاریة و عملیات التوریق. الکویت: لجنه التألیف والتعریب و النشر.
فتحی عثمان، حسین (2002). التوریق المصرفی للدیون. بیروت، لبنان: اتحاد المصارف العربیه.
فضلی، هشام (2004). الاستثمار الجماعی فی الحقوق الآجلة (التوریق). مصر: دار الفکر الجامعی.
محمد رزق، عادل (2004). الاستثمارات فی البنوک و المؤسسات المالیه. مصر: دار طیبه.
موسویان، سیدعباس (1389). «تبدیل دارایی­های بانکی به اوراق بهادار در بانکداری بدون ربا». نشریه پول و اقتصاد، دوره 2، شماره 4. 
Baums (Theodor) & Wymeersch (E.) (1996). Asset Backed Securitization in Europe. Pub. Kluwer Law.
Borrows, Jane Sidley & Austin (1996). Legal and Regulatory Consideration. Euromeny / DC Gardner Work Book. Euromoney Pub. Plc.
Creswell (A.); M. Blaire, H. Hill & PH Wood (1982). Encyclopedia of banking law Butterworth.
Frank J. Fabozzi (1988). The Handbook of Mortgage Backed Securities. Pub, Mc Grew – Hill.
Gilmer (Wesley) (1986). The Law Dictionary. 6th Ed. Anderson Pub Co. Cincinnati.
Herzog, Asa S. & Lawrence P. King, (1989). Bankruptcy Code, Collier Pamphlet. Matthew Bender.
Hughes, J. & Palache, R. (1984). “Loan Participations”. Some English Law Consideration, I.F.L.R.
Kendall (Leon T.) & Fishman (Michael J.) (1996). A Primer on Securitization. Pub. MI Press.
Le Hir (CH.) (1994). Le fond commun de créances. La Revue Banque éditeur.
Maurice Allen (1987). "Asset Sales, an Analyze of Risk for Buyers and Sellers". Journal of International Banking Law.
Reade Ryan (1984). U. S Participation Agreement. I.F.L.R.
Rendell Ed. (1983). International Financial Law Review. Euromoney, Pub., 2nd ed.
Ruse, Christina & Elana Katz (1991). Heinemann International Students Dictionary. New Hampshire.
Schwarcz, L. Steven (1990). "Structured Finance: the new way to Securitize Assets". Cardozo Law Review, Vol. 11.
Smallman (Joseph) & Selby (Michael J.P.) (1995). Asset-Backed Securitization. 7th Issue. Union of Arab Banks.