بررسی تطبیقی جایگاه و مبانی دکترین انتظارات معقول در تفسیر قراردادهای بیمۀ آمریکا و ایران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشیار حقوق خصوصی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 دکتری حقوق، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

چکیده

هر قراردادی ممکن است در مرحله اجرا با ابهاماتی رو به رو شود که نیازمند تفسیر باشد. معمولاً محاکم  این ابهامات را با اتکا به «قصد مشترک طرفین» تفسیر می­کنند؛ لیکن به دنبال خصایص قرارداد یا وضعیت ویژه طرفین در  برخی قراردادها، قواعد تفسیری خاصی بر آنها  اعمال می­شود. قراردادهای بیمه غیرتجاری، قراردادهایی الحاقی هستند که در آن بیمه­گذاران درک کاملی از قیود قرارداد ندارد و بیمه­گران تنظیم­کننده بیمه­نامه هستند. بنابراین، بیمه‌گر ممکن است از این وضعیت شکنندۀ بیمه­گذار و اقتدارگرایانه خود سوء استفاده کرده و قرارداد بیمه را در راستای منافع خود تنظیم نماید. بنابراین، اصولی برای تفسیر آن از جمله اصل تفسیر علیه بیمه گر، اصل خلاف وجدان نبودن مطرح شدند که هر کدام چالش­های ویژۀ خود را دارند و اما دکترین حمایت از «انتظارات معقول بیمه‌گذار» به عنوان یکی از روش­های تفسیری مطرح در پی رفع این نابرابری در آمریکا ظهور پیدا کرد و طی چند دهه، سیر تحولی را تجربه کرد. آخرین تحولات این روش حاکی از آن است که اعمال این قاعده  پس از اثبات وضعیت­های حقوقی و اقتصادی نابرابر مناسب است و به نظر می­رسد که در صورت کشف انتظارات نوعی و عرفی، به نوعی این دکترین در راستای همان اصل اولیه تفسیر قراردادها؛ یعنی کشف قصد طرفین بوده باشد. در حقوق ایران این روش به طور مستقیم مورد اشاره قرار نگرفته است؛ لیکن با توجه وجود مبانی حقوقی چون قاعدۀ «العقود تابعة للقصود»، سوءاستفاده از اضطرار، ماده 179 قانون دریایی، گسترش مفهوم اخلاق حسنه، آیین­نامه حمایت از حقوق بیمه­گذاران و در نهایت تجربه قضایی موجود، به نظر می­رسد که در مرحله تفسیر قرارداد محاکم بهتر است به جای اعمال قاعده خشک تفسیر علیه بیمه گر، این قاعده را در راستای انتظارات معقول بیمه گذار اعمال نمایند. در این پژوهش به بررسی این دکترین و نقش آن در تفسیر قراردادهای بیمه می‌پردازیم.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. امینی، منصور؛ حمیدیان، حمید (1395). «اصول و روش تفسیر قراردادهای بیمه». مطالعات حقوق خصوصی، 46 (4)، صص 495-512.

    باقری، محمود؛ فاضلی، مرجان (1392). «حمایت از مصرف­کننده در قراردادهای بیمه بر اساس عدالت معاوضی». مجلس و راهبرد، 20 (74)، صص 99-134.

    حکیمیان، علی محمد (1396). «حکم فقهی سوء استفاده از اضطرار و اثر آن در قرارداد». پژوهش­های فقهی، 13 (2)، صص 413-437.

    حمیدیان، حمید؛ امینی، منصور (1399). «مبانی، کارکرد و نقدی بر دکترین تفسیر علیه تنظیم­کننده در قراردادهای بیمه». مطالعات حقوقی، (4) 12، صص 1-36.

    قاسمی عهد، وحید؛ رست، علیرضا (1398). «مطالعه تطبیقی روش­های حمایت از بیمه­گذار در قراردادهای الحاقی بیمه در حقوق ایران و آمریکا». پژوهشنامه حقوق تطبیقی، (1)4، صص 145-175.

    طالب احمدی، حبیب (1392). مسئولیت پیش قراردادی. تهران: انتشارات میزان. چاپ اول.

    کاتوزیان، ناصر (1395). قواعد عمومی قراردادها. تهران: سهامی انتشار. چاپ سیزدهم.

    کریمی، آیت (1388). بیمه اموال و مسئولیت. تهران: بنیاد حقوقی میزان.

    گرجی، ابوالقاسم (1370). «قاعده تبعیت عقد از قصد و قاعده انحلال». تحقیقات اسلامی، شماره 1، صص 52-67.

    شیروی، عبدالحسین (1390). حقوق تجارت بین­الملل. تهران: سمت. چاپ سوم.

    مکارم شیرازی، ناصر (1370). القواعد الفقهیه. ج 2. قم: ‌مدرسه الامام على بن ابى طالب (ع).

    Eugene, R.; Anderson, Jordan S.; Stanzler, Lorelie S. (1999). Masters, Insurance Coverage Litigation. Aspen Publishers Online.

    Cassidy J. Seamon (2020). “Saints and Sinners: Is an Insurance Policy Required to Indemnify the Church for the Wrongful Acts of Sexual Misconduct by Priests?”.  Boston College Law Review, Vol: 61 Issue 9.

    Dudi Shwartez (2008). ”Interpretation And Disclosure In Insurance Contracts”. Loyola Consumrt Law Review, 21,105-154.

    George Tsakalis (2015). “Negotiation Ethics: Proposals for Reform to the Law Society of Upper Canada's Rules of Professional Conduct”. Western Journal of Legal Studies, Volume 5  Issue 4.

    Feinman Jay M. (2020). “What is a protection gap?: Homeowners insurance as a case study”. Connecticut insurance law journal, Vol.27(1), pp.28-115.

    Fisher, James M. (1995). “Why Are Insurance Contract Subject to Specail Rule of Interpretation :Texr Versus Context”. Arizona State Law  Journal 24. 995-1067.

    Horton, Divid (2009). “Flipping The Script Contra Proferentem and Standard Form Contracts”. University Coloardo Law Review, 80,1-46.

    Je Minnock (1991). Protecting, the insured from adhesion insurance policy: the doctrine of reasonable expectations in utahUtah Law Review.

    James C. Plunkett (2015). “The Historical Foundations Of The Duty Of Care”. Monash University Law Review, Vol 41, No 3.

    Kenneth S. Abraham (2020). “Incomplete” Insurance Coverage. 26 CONN. INS. L.J. 116-143.

    Kenneth J. Homer Jr. (1986). Insurance-Contracts-The Ambiguity in the Doctrine of Reasonable Expectations. 62 Notre Dame Law Review.

    Martorana, Vincent R. (2014). A Guide to Contract Interpretation. 1ndEd. New York: ReedSmith.

    Miller, David S. (1998). “Insurance As Contract :The Argument For Aboning The Ambiguty Doctrine”. Columbia Law Review, 88:1849-1872.

    1. Kausel (2021). “Pre-existing Conditions as a Bar to Accident Insurance Recovery Madeleine Boston”. College Law Review, 62(9), pp126-146.

    Monte E. Weiss, Weiss Law Office, S.C (2020). “Crum & Forster Specialty Insurance Company v. DVO: The
    Importance of Critical Reading and Precise Drafting”. Wisconsin Civil Trial Journal, Vol: 18 , No 1.

    Nancy S. Kim (2020). “Ideology, Coercion, and the Proposed Restatement of the Law of Consumer Contracts   Loyola Consumer Law Review”. Forthcoming, Vol. 32:3.

    Nancy E. Matteuzzi (1982). Reasonable Expectations Approach to Insurance Contract Interpretation Modified in Missouri- Estrin Construction Co. v.Aetna Casualty & Surety Co.,47 Missouri Law Review.

    Park, Atthur J. (2012). “What to Reasonably Expect in The Coming Years From The Reasonable Expections of The Insured Doctrine”. Willamerre Law Review, 49, pp. 165-188.

    Passman, Michael H. (2009). “Interpreting Sea Piracy Clauses in Marine Insurance Contracts”. Journal of Maritime Law&Commerce, 40, pp. 59-88.

    Rappaport, Michael B. (1995). “The Ambiguty Rule and Insurance Law: Why Insurnace Contracts Should Not Be Construed Against The Drafter”. Grorgia Law Review, 30.

    Scott G. Johnson (2003-2004). Resoliving ambiguities in insurance policy language: the contra proferentem doctrine and use of extrinsic evidence. 33 Brief.

    Spicer, W. Whyle (1991). “CH-CH-CHanges:Stumbling Towards The Reasonable Expection  of The Assured in Marine Insurance”. Tulane Law Review, 66, pp. 457-477.

    Susanna Maria van Deventer (2020). Regulating the Form and  Substance of Online Contracts: South African and Forign Perspectives, Dissertation presented for the degree of Doctor of Laws in the Faculty of Law at Stellenbosch University.

    Swisher, Peter N. (1996). “Judicial Interpretation of Insurance Contract Disputes: Toward a Realistic Middle Ground Approach”. Ohio State Law Journal, 57, pp. 543-636.

    Ware, Stephen J. (1998). “A Critique of the Resonabble Expectation Doctorine”. The University of Chicago Law Review, 4, pp. 1461-1493.

    Wilkerson, Jared (2011). “Adudicating Insurance Policy Disputes: A Critique of  Preofessor Randall's Proposal to Abondon Contract Law”. Loyola Consurmer Law Review, 23, pp. 294-357.

    Johan N.; Ellison, Fredrick A.; Pettit, Darin J.; McMullen (2007). “Are You Geting What You Expected (and paid for) The Reasonable Expectation of Insurance Policyholder and The Need for Courts to Enforce Them, including after Hurricane Katrina”. Committee on Insurance Covrage Litigation 17.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار