با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی حقوق پزشکی ایران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

در دعاوی اصلی و طاری آنچه بیشتر به چشم می‌آید، تقابل یک یا چند خواهان در برابر یک یا چند خوانده و یا ورود و جلب شخص یا اشخاص ثالثی به دعوای اصلی است. پرسش آن است که آیا وفق آیین حاکم بر دعوا می‌توان از شمار زیادی از اشخاص به عنوان یک طرف دعوا (خواهان­ها یا خواندگان) بهره برد، بدون اینکه همه ایشان به طور مستقیم در دادرسی شرکت نمایند؟ ماده 74 قانون آیین دادرسی دادگاه­های عمومی و انقلاب در امور مدنی، به نحو تلویحی حکایت از شناسایی یک نوع از دعوای مدنی می­نماید که متوجه اهالی غیر محصور معین از ده یا بخشی از شهر است و خواهان، صرفاً یک یا چند شخص از آنها را در دادخواست به عنوان معارض خود معرفی کرده است. با توجه به مادۀ یادشده، این نوع دعوا به صورت عام، بر مدار خواندگان و اشخاص همگروه آنها است و استثنائاً با توجه به قانون خاص مانند مادۀ 48 قانون تجارت الکترونیک در خصوص دعاوی مربوط به حقوق مصرف­کننده متمرکز شده و بدین ترتیب واجد اسم و رسمی در حقوق خارجی، به­ویژه حقوق آمریکا با عنوان دعوای جمعی شده است. این مقاله در اثبات ضرورت وجودی چنین دعوایی با تمرکز بر خواندگان و اشخاص همگروه آنها است.

کلیدواژه‌ها

قربانی لاچوانی، مجید (بهار و تابستان 1386). «دعوای مشتق: مطالعه تطبیقی در حقوق آمریکا، انگلیس و ایران». مجله پژوهش حقوق و سیاست دانشگاه علامه طباطبایی، سال  نهم، شماره 22.
سلطانی­نژاد، هدایت­الله (بهار 1395). «بررسی تطبیقی جبران زیان جمعی در نظام حقوقی کامن لا و فرانسه و ایران». پژوهش­های حقوق تطبیقی، دورۀ 20، شمارۀ 1.
کاشانی، جواد (بهار و تابستان 1386). «دعوای گروه: پاسخی به ضرورت وجود تعادل میان قواعد اولیه و ثانویه در سیستم حقوقی». مجله پژوهش حقوق و سیاست دانشگاه علامه طباطبایی، سال نهم، شماره 22.                                              
محسنی، حسن؛ غفاری فارسانی، بهنام؛ شوشی­نسب، نفیسه (پاییز 1391). «دعاوی جمعی و نقش آنها در احقاق حقوق مصرف­کنندگان». فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال اول، شماره 1.
متین دفتری، احمد (1378). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی. جلد 1. تهران: مجد.
نهرینی، فریدون (1400). آیین دادرسی مدنی. جلد دوم. «دعوا، شرایط اقامه و استماع آن». چاپ دوم. تهران: انتشارات گنج دانش.
Black, Henry Cambel (2009). Black’s law dictionary. Ninth edition. west publishing Co.
Beess, Jessica (2011). The Future of Collective Redress in Europe: Where We Are and How to Move Forward. Harvard Law School.
De Combles de Nayves, (2010). Dominique & Javaux, and Benoît. ″Chapter 14: France″, in Global Legal Group, The International Comparative Legal Guide to: Class and Group Actions 2011. London: Global Legal Group Ltd.
en.m.wikipedia.org, “Bill of Pease”, date: 2022/ July/17.
Friedenthal, Jack & Kay Kane, Mary & R. Miller, Arthur (1985). ″Civill Procedure″ west publishing. Co. ST. PAUL, MINN.
John B. Okley & Vikram D. Amar (2009). American Civil Procedure: A Gude to Civil Adjudication in US Coutts. Kluwer Law International.
L'Heureux, Nicole (1992). ″Effective Consumer Access to Justice: Class Actions″. Journal of Consumer Policy, Vol. 15.
Mattil, Peter & Desoutter, Vanessa (2008). ″Class Action in Europe: Comparative Law and EC Law Considerations″. Butterworths Journal of International Banking and Financial Law October, Butterworths Journal of International Banking and Financial Law October.
Mulheron Rachael (2004). The Class Action in Common Law Legal Systems. A Comparative Perspective Portland: Hart Publishing.
Russell, Tiana Leia (2010). “Exporting Class Action to the European Union”. Boston university International Law Journal, Vol. 28.
Solomon, Louis M. (October 2010). European Dis-Union in Collective Redress Actions: A Failed Experiment- So Far. International Financial Law Review.
Stuyck Jules et al. (2007). An Analysis and Evaluation of Alternative Means of Consumer Redress Other than Redress through Ordinary Judicial Proceedings. Final Report, and Leuven: Katholieke Universiteit Leuven.
Stephen, C. Yeazell (1987). From Medieval Group Litigation the modern class Action. New Havaen Yale University Press.
Thamas, A. Dikerson & Leonord, B. Austin (2013). ″Class Action in 2013″. Newyork law jornal.