مسئولیت مدنی تولیدکننده کالا و ارائه‌دهنده خدمت اینترنت اشیا؛ مطالعه تطبیقی در حقوق اتحادیه اروپا، آمریکا و ایران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 استاد، حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 دانشیار، حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

اهمیت مسئولیت مدنی تولیدکننده کالا و ارائه­دهنده خدمت اینترنت اشیا ناشی از آسیب­های نوظهور اینترنت اشیا برای مصرف­کننده است. ادغام سخت­افزار، نرم­افزار و خدمت در اینترنت اشیا محصولی است که همزمان کالا و خدمت مستمر تلقی می­شود. رویکرد قوانین و رویه قضایی اتحادیه اروپا، آمریکا و ایران نسبت به کالا یا خدمت بودن نرم­افزار تقریبا یکسان است. در نظام­های حقوقی ذکر شده، مبنای مسئولیت مدنی تولیدکننده کالای اینترنت اشیا مسئولیت مطلق و مبنای مسئولیت مدنی ارائه­دهنده خدمت اینترنت اشیا تقصیر است. به دلیل نوع ویژه کالای اینترنت اشیا، بر مبنای مسئولیت مطلق رکن تقصیر در دعاوی مسئولیت مدنی حذف و صرف اثبات رابطه سببیت توسط مصرف­کننده کفایت می­کند. نقص عملکرد دستگاه­ اینترنت اشیا در بعضی موارد باعث خسارات جانی و مالی به مصرف­کننده و دسترسی غیرمجاز و سوء استفاده از داده شخصی می­گردد. بر مبنای مسئولیت تولید کالای معیوب، تولیدکننده و ارائه­دهنده خدمت اینترنت اشیا مسئول پرداخت خسارت وارده به مصرف­کننده و هر شخص دیگری است که از مصرف کالا آسیب دیده است. به دلیل عدم کفایت قوانین، مقررات ایران در زمینه مسئولیت مدنی تولیدکننده کالا و ارائه­دهنده خدمت اینترنت اشیا نیازمند تقنین است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. ایرانشاهی، علیرضا؛ محمودی، اصغر؛ ملکی، حسین (1401). «مبنای مسئولیت مدنی اینترنت اشیا»، فصلنامه تحقیقات حقوقی ویژه­نامه حقوق و فناوری، دوره 25، صص 245-219.

    بادینی، حسن (1391). «نقدی بر مبنا و قلمرو مسئولیت مدنی عرضه کنندگان کالاها و خدمات در قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان مصوب 1388»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 58، صص7 - 48.

    سلیمی، فضه؛ پارساپور، محمدباقر (1391). «مبانی مسئولیت مدنی عرضه­کننده در مقابل مصرف­کننده (مطالعه تطبیقی در قانون حمایت از حقوق مصرف­کنندگان و حقوق اتحادیه اروپایی)»، مجله پژوهش­های حقوق تطبیقی، صص 55-75.

    سند الزامات حاکم بر اینترنت اشیا در شبکه ملی اطلاعات مصوب 3/07/1397.

    صفایی، سیدحسین؛ رحیمی، حبیب­الله (1395). مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت).

    ــــــــــــــــ (1397). مسئولیت مدنی تطبیقی. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش­های حقوقی شهر دانش.

    صفایی، سیدحسین؛ شعبانی کندسری، هادی (1394). «مبنای مسئولیت مدنی تولیدکنندگان کالا و ارائه­دهندگان خدمات؛ مطالعه تطبیقی در حقوق ایران، اسلام، آمریکا و اتحادیه اروپا»، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال دوم، شماره چهارم، صص 43-66.

    قانون تجارت الکترونیک ایران، مصوب 1382.

    قانون حمایت از حقوق مصرف­کنندگان، مصوب 1388.

    قانون حمایت از مصرف­کنندگان خودرو ایران، مصوب 1386.

    قانون مدنی ایران، مصوب 1314.

    قانون مسئولیت مدنی ایران، مصوب 1339.

    کاتوزیان، ناصر (1387). «محدودیت­های آزادی قراردادی بر مبنای حمایت از مصرف­کننده»، فصلنامه حقوق مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 38، شماره3، صص 327-342.

    ـــــــــــــــ (1389). الزام­های خارج از قرارداد (مسئولیت مدنی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران، جلد 1.

    Alan Butler, (2017). "Products Liability And The Internet Of (Insecure) Things: Should Manufacturers Be Liable For Damage Caused By Hacked Devices?", University of Michigan Journal of Law Reform, Forthcoming, pp. 101-118.

    Alexander H. Tran, (2017). "The Internet of Things and Potential Remedies in Privacy Tort Law", Columbia Journal of Law and Social Problems, pp. 263-298.

    Bao Kham Chau, Zane Markel, Danielle Man, (2015)." Liability for Home Iot", Written Under the Guidance of Hal Abelson, Daniel Weitzner, And MIT’s 6.805 Course Staff, pp. 1-31.

    Barbara J. Evans and Frank Pasquale, (2020). "Product Liability Suits For Fda-Regulated Ai/Ml Software", Brooklyn Law School, Legal Studies Paper No. 656,  pp. 1-15.

    Benjamin C. Dean, (2018). "An Exploration of Strict Products Liability and the Internet of Things", Center for Democracy & Technology, pp. 1-21.

    Bethany A. Corbin, (2019). "When “Things” Go Wrong: Redefining Liability For The Internet Of Dical Things", South Carolina Law Review, Vol. 71, No. 1, pp. 1-45.

    Cary Silverman, Phil Goldberg & Jonathan Wilsont, Shook, Hardy & Bacon L.L.P, (2017). "Torts of the Future", Addressing the Liability and Regulatory Implications of Emerging  Technologies, pp.1-93.

    Chatzinikolaou Argyro (2017). Professional Liability For Software Engineers Is It A Viable Choice?, Master Thesis, Llm Law & Technology, Tilburg University.

    Directive (EU) 2019/770 of the European Parliament and of the Council of 20 May 2019 on certain aspects concerning contracts for the supply of digital content and digital services (‘DCD’).

    Directive (EU) 2019/771 of the European Parliament and of the Council of 20 May 2019 on certain aspects concerning contracts for the sale of goods (‘SGD’).

    Eu Product Liability Directive (Directive 85/374/Eec)

    Eu Consumer Rights Directive (Directive 2011/83/EU)

    European Commission (2020). "Report on The Safety and Liability Implications of Artificial Intelligence, The Internet of Things and Robotics". Report from The Commission to The European Parliament, The Council and The European Economic and Social Committee, pp. 1-18.

    European Commission (Commission Staff Working Document), (2016). "Advancing the Internet of Things in Europe", Accompanying the Document Communication from The Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, Digitising European Industry Reaping the Full Benefits of A Digital Single Market, Brussels, pp. 1-28.

    European Union (Expert Group on Liability and New Technologies New Technologies Formation) (2019). "Liability for Artificial intelligenceand Other Emerging Digital Technologies", pp. 1-70.

    Federica Giovanella, (2020)."Can ‘Things’ Be Defective Products? The Applicability of the Product Liability Directive to The Internet of Things", European Journal of Consumer Law, University of Udine, pp. 589-611.

    General Product Safety Directive (2001/95/EC)

    Geraint Howells, Christian Twigg-Flesner (2021)."Interconnectivity And Liability: Ai and The Internet of Things", Larry Di Matteo Et.Al. Artificial Intelligence: Global Perspectives on Law & Ethics, Forthcoming, pp. 179- 199.

    Guido Noto La Diega and Ian Walden (2016). "Contracting for the 'Internet of Things': looking into the Nest", European Journal of Law and Technology. Queen Mary School of Law Legal Studies Research Paper No. 219/2016 Vol 7, No 2, pp. 1-29.

    Helene Cahen V. Toyota Motor Corp., No. 16-15496 (9th Cir. 2017)

    1. Royce Fichtner Drake & Troy J. Strader (2022). "Will Products Liability Litigation Help Protect Iot Users from Cyber-Physical Attacks?" Journal of International Technology and Information Management, Volume 31, issue 1, Article 3, pp. 79-96.

    Jeremey de Beer, Jules Belanger, Mohit Sethi (2020). "Consumer Contracts, Copyright Licensing, and Control over Data on the Internet of Things". Canadian Journal of Law and Technology, Vol. 18, No. 2, pp. 161- 211.

    Leta Gorman, (2017). "The Era of the Internet of Things: Can Product Liability Laws Keep Up?", Defense Counsel Journal. pp. 1-9.

    Lucas M. Amodio (2021). "The Intersection of Product Liability Law and The Internet of Things", Boston College Intellectual Property & Technology Forum, pp. 1-26.

    Magrine V. Krasnica, 94 N.J. Super. 228, 227 A.2d 539 (Hudson County Ct. 1967)2. Silverhart V. Mount Zion Hosp., 20 Cal. App. 3d 1022, 98 Cal Rptr. 187 (1971) 3. Carmichael V. Reitz, 17 Cal. App. 3d 958, 95 Cal. Rptr. 381 (1971).

    Michael Chatzipanagiotis, (2020). "Product Liability Directive and Software Updates of Automated
    Vehicles", Department of Law University of Cyprus, pp. 1-5.

    OECD, (2018). "Consumer Product Safety in The Internet of Things", Oecd Digital Economy Papers, pp. 1-32.

    Rebecca Crootof, (2018). "An Internet of Torts [First Draft]".

    Rebecca Crootof, (2019). "The Internet of Torts: Expanding Civil Liability Standards to Address Corporate Remote Interference Address Corporate Remote Interference", Law Faculty Publications, University of Richmond - School of Law, pp. 583- 667.

    Restatement (Second) of Torts (1965).   

    Restatement (Third) of Torts: Products Liability.

    Sabbath Mvula (2020). Liability of the manufacturer or software developer under the Product Liability Directive for defective software that cause a self-driving car to cause damage. LLM in Law & Technology. Master Thesis. Tilburg University.

    SAS Inst., Inc. v. World Programming Ltd., No. 5:10-25-FL, 2016 WL 3435196, at 10 (E.D.N.C. June 17, 2016).

    Stacy-Ann Elvy, (2017). "Hybrid Transactions and the Internet of Things: Goods, Services, or Software?", Washington and Lee Law Review, Vol. 74, Issue 1, pp. 77-172.

    Stahlecker v. Ford Motor Co., 667 N.W.2d 244 (Neb. 2003).

    Uniform Commercial Code (Ucc)o

    William R. Russell, (1972). "Products and the Professional: Strict Liability in the Sale-Service Hybrid Transaction", Hastings Law Journal, Vol. 24, Issue 1, pp. 111- 132.