چالش‌گروه قراردادی در موازنۀ عقود در حقوق ایران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختۀ دکترای حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 استادیار دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

اینکه امروزه تحولات حقوق خصوصی موجب تأثیر متقابل عقود برهم شده موضوعی غیرقابل انکار است و حتی از نظر حقوقی این سوألات را مطرح می سازد که چرا و چگونه چنین پیوندی مغایر اصول حقوقی باید ایجاد شود؟ آیا چنین پلورالیسم (چندگانگی) ساختاری با اصول حقوقی حاکم بر قراردادها هماهنگی دارد یا خیر؟ فرضیۀ اصلی پژوهش بررسی این چالش است که در حقوق داخلی گاه تشکیل و همزیستی عقود با هم مشکلِ رویش پدیدۀ مجموعه قراردادهای هموزن یک قرارداد را بدون در نظر گرفتن اصول حقوقی ایجاد کرده و موجب نادیده گرفتن قواعد عمومی شده اند. در حالی که این وضعیت در قراردادهای متعدد دیگری در زمینه های تجارت خارجی، نفت و گاز، پیمانکاری، رقابت و داوری بین الملل اجتناب ناپذیر و پذیرفتنی است. از این رو دغدغۀ اصلی این مقاله اثبات دشواری پذیرش گروه قراردادها در حقوق ایران به خاطر ابهام مفهومی، ناسازگاری آن با نظام عقود معین، ناتوانی در کاربرد اصول حقوقی و ناکارآمدی استدلالات قانونی توجیه کنندۀ آن می باشد. به نحوی که نتایج حاصل این نوشتار مبتنی بر ضرورت مرزبندی های شفاف در کاربرد گروه قراردادها در حقوق داخلی از نمونه های خاص خواهد بود. از این رو چالش های گروه قراردادها در برابر شناسایی قانونی عقود در مقام ادغام، تجزیه، تشخیص اثر اصلی قرارداد، ناتوانی در رفع ایرادات ناشی از پیوند عقود مختلف و مهمتر از همه تضاد با اصل نسبیت با روش توصیفی تحلیلی بررسی شده تا ضمن تأکید بر اهمیت گروه قراردادها در نمونه های خاص، از ظهور آن در حقوق داخلی اجتناب شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابراهیمی، سید نصراله؛ کسنوی، شادی؛ باقری، محمود (1400). «تحلیل ماهیت حقوقی اقتصادی تأمین مالی پروژه محور؛ تعیین سلسله مراتب بین زنجیره قراردادها و چالش تعارض و هماهنگی بین آنها»، فصلنامۀ مطالعات میان رشته­ای در علوم انسانی، (13): 2.
اسدزاده، سکینه (1398). بررسی وضعیت حقوقی گروه های قراردادی. تهران: نشر امجد.
اسکینی، ربیعا (1383). «مبانی نظری اصل استقلال موافقت نامۀ داوری از قرارداد اصلی در حقوق تطبیقی»، نامۀ مفید، شمارۀ 43.
اسکینی، ربیعا؛ آقاموسی طهرانی، رضا (1391). «ماهیت و آثار معاملات افست در نظام حقوقی ایران و فقه امامیه»، پژوهشنامۀ حقوق اسلامی، شمارۀ 2 (پیاپی36).
ایزدی فرد، علی اکبر؛ کاویار، حسین (1389). «تأملی فقهی-حقوقی در قرارداد بیع متقابل»، فصلنامۀ پژوهش های بازرگانی، شمارۀ 54.
بادینی، حسن (1382). «مبانی فلسفی نگرش اقتصادی به حقوق»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق، شمارۀ 62.
بادینی، حسن؛ فروزان بروجنی، فرناز (1399). «نگرش تحلیلی به تأثیر نهادهای حقوقی بر توسعۀ اقتصادی با تمرکز بر نهادهای تشکیل دهندۀ هسته حقوقی بازار»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، شمارۀ 3.
بهمئی، محمدعلی؛ مرادی، فهیمه (1392). «نقش دکترین گروه شرکت ها در شناسایی اطراف پنهان قرارداد»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، شمارۀ 61.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1394). فلسفۀ اعلی در علم حقوق. تهران: گنج دانش.
شهبازی­نیا، مرتضی؛ کشکولی، رسول؛ صادقی، محمود؛ عزیزی، ابراهیم (1395). «گسترش قلمرو شرط داوری از طریق رضایت مفروض»، پژوهش­های حقوق تطبیقی، (20): 3.
شیروی، عبدالحسین (1398). حقوق تجارت بین­الملل. تهران: سمت.
صابر، محمدرضا (1386). «مطالعه تطبیقی ماهیت حقوقی قراردادهای بیع متقابل و جایگاه قانونی آن»، نشریۀ حقوق بین المللی، شمارۀ 37.
صالحی ذهابی، جمال (1389). «اصل نسبی بودن رأی حقوقی»، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 71.
صحراییان، علی­اصغر (1393). انتقال شرط داوری، مجموعه مقالات جشن­نامۀ دهمین سالگرد تأسیس مرکز داوری اتاق ایران. تهران: موسسۀ مطالعات و پژوهش های حقوقی.
صدر، سیدمحمدباقر؛ حائری، علیرضا (1379). «حواله»، مجله فقه اهل بیت، شمارۀ 4.
علومی یزدی، حمیدرضا (1392). «چالش‌های حقوقی تشکیل گروه اقتصادی با منافع مشترک»، پژوهش حقوق خصوصی، شمارۀ 4.
کاشانی، جواد؛ شیخانی، مهدی (1390). «داوری های مختلط در قواعد جدید داوری اتاق بین المللی بازرگانی»، مجلۀ پژوهش­های حقوقی، شمارۀ 19.
محبی، محسن (1398). داوری تجاری بین المللی. تهران: خرسندی.
ناظمی اردکانی، محمدجواد (1398). گروه قراردای. میبد: پنجمین همایش ملی حقوق.
نوری یوشاتلویی، جعفر؛ غلام دخت، سمیرا (1397). «قرارداد ائتلاف استراتژیک در حقوق تجارت بین الملل با تأکید بر صنعهت نفت و گاز»، فصلنامۀ مطالعات حقوق انرژی، شمارۀ 7.
B.Teyssie. Andre Tunc. (1977). Les groups de contrats Revue internationale de droit compare. Paris.
Bagchi, Aditi. (2012). Parallel Contract. www. http:// Scholarship. law. upenn.edu.
Bamde. Aurelien. (2017). Groupes de contrats: le régime juridique des ensembles contractuels (indivisibilité et interdépendance), l'Université Paris 2 Panthéon-Assas.
Erica, Bosio (2015). Enforcing contracts, How judicial efficiency supports freedom of contract. Doing Business.
Brian, Akampurira. (2018). The Effectiveness of contract management on contractors’ performance Ministry of trade. industry and cooperatives, Manitowoc Cranes pub.
Edwards. Jeremy (2008). Contract enforcement, Institutions and social capital: the Maghribi traders reappraised. CESifo working paper.
Naidu, Suresh. (2013). Coercive contract enforcement: Law and the labor Market in nineteenth century industrial Britain, Suresh Naidu, American Economic Review.
V.Ramasashan (1973). Compulsory contracts: A riddle of modern jurisprudence. lecture in mercantile low, university of Madras.