تعدیل قضایی قرارداد بر مبنای عدم تعادل اقتصادی آن در حقوق ایران، حقوق آمریکا و اسناد بین المللی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار- دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی

3 دانشجوی دوره دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شیراز

چکیده

چکیده:
تعدیل قضایی قرارداد جایی مطرح می‌شود که بعد از انعقاد عقد بر اثر تغییر در اوضاع و احوال پیش بینی نشده و غیر قابل دفع، انجام تعهد برای متعهد مشقت تحمل ناپذیری را ایجاد کند و طرفین شرط یا شروطی را راجع به تغییر اوضاع و احوال در قرارداد قرار نداده باشند و از طرفی قانون گذار هم حکمی راجع به این قضیه مطرح ننموده باشد. مسئله محل مناقشه بعدی تعدیل قضایی قرارداد بر اساس تغییر فاحش منافع طرفین قرارداد است که مخالفت های بیشتری با آن صورت گرفته است. بر این اساس نتیجه این مقاله نشان خواهد داد که در برخی موارد باقی ماندن قرارداد و اصلاح آن راه حل کارآمد و در برخی موارد، انحلال قرارداد راه حل کارآمد در مواجه با تغییر شرایط اقتصادی قرارداد است. در نتیجه این تحقیق مبتنی بر پذیرش امکان تعدیل قضایی در موارد محدود و در قالب مجوز قانونی برای دادگاه می‌باشد. دادگاه ها باید با بررسی اوضاع و احوال و راهکارهای جایگزین تعدیل، همچون انحلال قرارداد، در خصوص تعدیل یا عدم تعدیل آن تصمیم گیری نمایند.

کلیدواژه‌ها


منابع

ابن اثیر، مـبارک بن محـمد جزری (1364). النـهایه فی غریب الحدیـث و الاثر. جلد 1. چاپ چهارم. قم: اسماعیلیه.
ابن منظور، ابی الفضل جمال الدین محمد بن مکرم (1405). لسان العرب. دار احیاء التراث العربی.
انصاری، شیخ مرتضی (1370). مکاسب. قم: امیر المومنین.
بحرانی، شیخ یوسف (1405). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. جلد 21. چاپ دوم. بیروت: دار الاضوأ.
بیگدلی، سعید (1386). تعدیل قرارداد. تهران: بنیاد حقوقی میزان.
جعفر لنگرودی، محمد جعفر (1381). تئوری موازنه. تهران: گنج دانش.
ــــــــــــــ (1386). الفارق. تهران: گنج دانش.
ــــــــــــــ (1388). دایرةالمعارف حقوق مدنی و تجارت. تهران: گنج دانش.
دهخدا، علی اکبر (1377). لغت‌نامه دهخدا. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
السنهوری، عبدالرزاق (بی‌تا). الوسیط فی شرح القانون المدنی. جلد 1. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
جوهری، ابی نصراسماعیل بن حماد (1420). الصحاح. جلد 2. قم: دار الکتب الاسلامیة.
شفایی، محمدرضا (1376). بررسی تغییر اوضاع‌واحوال در قراردادها. تهران: ققنوس.
شریفی، سید الهام الدین؛ صفری، ناهید (1389). «مطالعه تطبیقی اثر هاردشیپ (عسر و حرج) در اصول حقوق قراردادهای اروپایی (PECL)، اصول قراردادهای تجاری». مجله نامه مفید. شمارة 79.
صص 10-1.
شهید اول، محمد ابن مکی (بی‌تا). القواعد و الفواید. قم: مکتبه المفید.
صادقی مقدم، محمد حسن (1379). «مطالعه تطبیقی تأثیر تغییر اوضاع و احوال بر قرارداد و راه حل حقوق ایران». مجلة حقوقی بین‌المللی. شمارة 25. صص 222-161.
فخار طوسی، جواد (1388). «پژوهشی در تعدیل قرارداد». مجلة فقه اهل بیت فارسی. شمارة 27. صص 96-136.
قاسم زاده، سید مرتضی (1382). «جواز تفسیر در پوشش تعدیل و منع تعدیل در پوشش آن». مجلة مدرس علوم انسانی. شماره 28. 164-133.
کاتوزیان، ناصر (1383). قواعد عمومی قراردادها. جلد 5. تهران: شرکت سهامی انتشار.
محقق داماد، سید مصطفی (1386). قواعد فقه (بخش مدنی). جلد 2. چاپ پانزدهم. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
محمدی، ابوالحسن (1374). قواعد فقه. چاپ دوم. تهران: نشر یلدا.
موسوی بجنوردی، سید حسن (1413). القواعد الفقهیه. قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
نجفی، محمد حسن (1374). جواهر الکلام. جلد 23. چاپ چهارم. تهران: المکتبة الاسلامیة.
نراقی، احمد بن محمد مهدی (1415). مستند الشیعه. قم: آل البیت.
 
Brunner Christoph (2008). “Force Majeure and Hardship under General Contract Principles”. Kluwer Law, 1th editions.
Donald J. Smythe (2003). “Bounded rationality, the doctrine of impracticability and the governance of relational contracts”, California western school of law. Paper 7.
Farnsworth Alen (1997). An International Restatement: the UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts (1997) 26 University of Baltimore Law Review 1-7.
Garro, Alejandro (1995). The Gap-Filling Role of the UNIDROIT Principles in Internationational Sales Law: Some Comments on the Interplay between the Principles and the CISG. 69 Tulane Law Review 1149.
Hillman, Robert (1987). “Court adjustment of long – term contracts: An analysis under modern contract law”, Duke law journal, number 1.
Klotz James and John, Barrett (1998). “International Sales Agreements. An Annotated Drafting and Negotiating Guide”, Kluwer Law International.
Hornby Albert (2010). Oxford Advanced Learner's Dictionary. Oxford University Press. 8th editions.
UNCITRAL Digest of Case Law on the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of
Goods (2012). United Nation, New York, 1th editions.
Walter, Paul (1987). “Commercial impracticability in contracts", ST. John's law review, vol. 61.
 Zweigert, K.; Kotz, H. (1988). an introduction to comparative law. Clarendon Press; 3 Revised editions.