فلسفه و حدود دخالت بیمه‌گر در دادرسی با رویکردی به ماده 50 قانون «بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه» مصوب 1395

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 استادیارحقوق خصوصی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 استادیار حقوق خصوصی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

ماده 50 قانون بیمه اجباری مصوب 1395 بنا به مصالحی همچون پیشگیری از صدور آرای متعارض، کاهش میزان پرونده‌ها، شناسایی دعاوی واهی و پیشگیری از ایراد امر قضاوت شده وضع گردیده است و تطبیق این ماده با مقررات آیین دادرسی مدنی و کیفری، حکایت از تفاوت میزان دخالت بیمه‌گر در دعاوی کیفری و حقوقی دارد. مدیریت دعاوی بیمه نقش مهمی در کارایی اقتصادی شرکت‌های بیمه و کاهش میزان پرونده‌های طرح شده علیه آنها دارد. مدیریت این دعاوی مستلزم دخالت مؤثر بیمه‌گر در دادرسی است که با توجه به پیچیدگی‌های مقررات آیین دادرسی مدنی و کیفری کار آسانی نیست. در این پژوهش به شیوه توصیفی و تحلیلی بیان خواهد شد که ماده 50 قانون بیمه اجباری مصوب 1395 به عنوان یک تأسیس خاص، حق ویژه‌ای برای دخالت بیمه‌گر در دعاوی حقوقی و کیفری در نظر گرفته و در جمع این مقرره با تشریفات آیین دادرسی مدنی و کیفری باید گفت که دخالت بیمه‌گر در مقام مدیریت دعاوی حقوقی و کیفری، تحت نظارت مقام قضایی میسر است و اگر بیمه‌گر مدعی حق مستقلی باشد، مکلف به طرح دعوا مطابق مقررات است.

کلیدواژه‌ها


آخوندی، محمود (1384). آیین دادرسی کیفری. جلد اول. تهران: سازمان چاپ و انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی.
آشوری، محمد (1395). آیین دادرسی کیفری. جلد اول. تهران: سمت.
ابویی، فاطمه؛ میردهقان اشکذری، سید محمد؛ شفیعی رودپشتی، میثم (زمستان 1390 و بهار 1391). «ارزیابی کارایی شرکت­های بیمه در ایران». فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، دوره 2،  شماره 27 و 28، صص 218-201.
احمدی، خلیل (تابستان 1395). «تأملی در شرایط دعوای اعتراض شخص ثالث». فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، دوره 4، شماره 15، صص 33-9.
استفانی، گاستون؛ لواسور، ژرژ؛ بولوک، برنار (1377). آیین دادرسی کیفری. جلد اول. ترجمه حسن دادبان. تهران: نشر دانشگاه علامه طباطبائی.
افتخار جهرمی، گودرز؛ السان، مصطفی (1396). آیین دادرسی مدنی. جلد دوم. تهران: میزان.
امامی پور، محمد (تابستان 1380). «نگاهی به قانون شخص ثالث و آرای دادگستری». فصلنامه صنعت بیمه، سال شانزدهم، شماره 2،  صص 56-33.
ایزانلو، محسن (زمستان 1387). «نقد و تحلیل قانون اصلاح قانون بیمه اجباری». فصلنامه حقوق، دوره 38، شماره 4، صص 56-37.
بابایی، ایرج (1394). حقوق بیمه. تهران: سمت.
بنی رشید، ناهید (1393). دعوای مستقیم زیان‌دیده بر بیمه‌گر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه اهواز.
حسینی، سید محمدرضا (شهریور 1383). «اعتبار امر مختوم در امور مدنی». نشریه قضاوت، دوره 4 شماره 26، صص 44-43.
حیاتی، علی عباس (1390). آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. تهران: میزان.
خانی گیاشی، رضا (1391). مجموعه قوانین و مقررات بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث. تهران: انتشارات معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری.
خدابخشی، عبدالله (1396). حقوق بیمه و مسئولیت مدنی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ــــــــــــــ (پاییز و زمستان 1388). «حضور بیمه‌گر و صندوق تأمین خسارت بدنی در دعوی مسئولیت مدنی». فصلنامه صنعت بیمه، سال بیست و چهارم، شماره 3 و 4، صص 260-211.
ــــــــــــــ (1392). تمایز بنیادین حقوق مدنی و حقوق کیفری. تهران: شهر دانش.
ــــــــــــــ (پاییز 1384). «دعوای مستقیم و رجوع زیان‌دیده به بیمه‌گر». پژوهش‌های حقوقی، دوره 4، شماره 8، صص 215-183.
شمس عبدالله (1387). آیین دادرسی مدنی دوره پیشرفته. جلد دوم. تهران: دراک.
 ــــــــــــــ (1389). آیین دادرسی مدنی دوره پیشرفته. جلد سوم. تهران: دراک.
صابر، محمود؛ خلیق آذر، سمیه (1396). «مداخله شخص ثالث در دادرسی کیفری؛ جلوه‌ها و موانع». مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دوره 4، شماره 2، صص 248-227.
 صفایی، حسین؛ رحیمی، حبیب‌الله (1397). مسئولیت مدنی تطبیقی. تهران: شهر دانش.
طهماسبی، جواد (1396). آیین دادرسی کیفری. جلد اول. تهران: میزان.
عابدی، محمد؛ نادی، محمدتقی (1399). مسئولیت مدنی و نظام جبران خسارت در حوادث رانندگی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
قربانی جویباری، محمد (1397). حقوق و تعهدات صندوق تأمین خسارت‌های بدنی در نظام حقوقی ایران. پایان‌نامه دکترا دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران.
کاتوزیان، ناصر؛ ایزانلو، محسن (1397). الزام‌های خارج قرارداد مسئولیت مدنی. جلد سوم. تهران: گنج دانش.
کاتوزیان، ناصر (1391). الزام‌های خارج از قرارداد. جلد اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ــــــــــــــ (1387). «ویژگی‌های اعتبار امر قضاوت شده در امور کیفری نقدی بر قرار دادیار». فصلنامه حقوق، دوره 38، شماره 1، صص 284-271.
مهاجری، علی (1387). مبسوط در آیین دادرسی مدنی. جلد چهارم. تهران: انتشارات فکر سازان.
واحدی، قدرت­الله (1386). آیین دادرسی مدنی. جلد دوم. تهران: میزان.
Bowdre, Karon O. (1993). “Conflicts of Interest between Insurer and Insured: Ethical Traps for the Unsuspecting Defense Counsel”. American Journal of Trial Advocacy, Vol 17, No 1, pp 101 to150.
Carroll, Aaron E.; Parikh, Parul Divya; Buddenbaum, Jennifer L. (2012). “The Impact of Defense Expenses in Medical Malpractice Claims”. The Journal of Law, Medicine & Ethics, Vol 40, No 1, pp 135 to 142.
Cooke, John (2019). Law Of Tort. Harlow: United Kingdom.
Fenyves, Attila; Rubin, Daniel (2005). “Tort Liability and Insurance: Country Report Austria. In: Wagner G. (eds) Tort Law and Liability Insurance”. Tort and Insurance Law, Springer, Vol 16, pp 7 to 46.
Jerry, Robert H. II. (2000). “The Insurer's Right to Reimbursement of Defense Costs”. Arizona Law Review, Vol 42, pp 1, pp 13 to 76.
Lewis, Richard (2006). “How Important Are Insurers In Compensating Claims for Personal Injury In The UK?”. Geneva Pap Risk Insur Issues Pract, Vol 31, No 2, pp 323 to 339.
Petrie, Arthur R. II. (1991). “There Ought to Be a Law: The Insurer's Duty to Particularize Grounds for Denial of Claims”. Western State University Law Review, Vol 18, No 2, pp 825 to 846.
Randall, Susan (1996). “Redefining the insurer’s duty to defend”. Connecticut Insurance Law Journal, Vol 3, No 2, pp 221 to 266.
Wagner, Gerhard (2006). “Tort Law and Liability Insurance”. Geneva Pap Risk Insur Issues Pract, Vol 31, No 2, pp 277 to 292.