مقایسه ضمانت اجرای خریدار و فروشنده در فقه امامیه و حقوق ایران با بازفروش کالا در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا (وین 1980)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، فقه و مبانی حقوق دانشکده الهیات دانشگاه حکیم سبزواری

2 استادیار فقه و مبانی حقوق، دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

ضمانت اجراهای تعهدات خریدار و فروشندهدر صورت امتناع از انجام تعهد، در فقه امامیه و حقوق ایران شامل حق فسخ و ... می شود.یکی از ضمانت اجراهای کنوانسیون بیع بین المللیحق فروش مجدد کالا (بازفروش)است که بدون انحلال قرارداد پیش بینی شده است.در فقه امامیه و حقوق ایران حق فروش مجدد کالا فقط در صورتی ممکن است که معامله با یکی ازراههای قانونی یا قراردادی فسخ شده باشد و کالا به متعاملین برگشت داده شده باشد. اهمیت و ضرورت بررسی بازفروش در صورت الحاق ایران به کنوانسیون و شناخت حقوق تجار ایرانی و شرکت های دولتی طرف معامله با کشورهای ملحق شده به کنوانسیون معلوم می شود. این نوشتارضمن تعریف و شناسایی حق بازفروش، آن را با نهادهای مشابه درفقه امامیه و حقوق ایران مقایسه کرده و توجیه آن را به تقاص و خیار تاخیر ثمن صحیح ندانسته است. و در نهایت با بررسی ادله به این نتیجه رسیده است که بر اساس دو قاعده «لاضرر» و «عسر و حرج» و با الغاء خصوصیت از دو ماده 371 و 372 قانون تجارتزمینه پذیرش بازفروش در حقوق ایران مهیا است لذاتعارضی با مبانی فقهی و حقوقی ندارد.

کلیدواژه‌ها


اشتیموف، کلایوام (1378). حقوق تجارت بین­الملل. ترجمه بهروز اخلاقی و دیگران. تهران: سمت.
امینی، علیرضا؛ آیتی، محمدرضا (1390). تحریر الروضه فی شرح اللمعه. تهران: انتشارات سمت.
امامی، حسن (1371). حقوق مدنی. ج 1. تهران
ـــــــــــــــ (1349). حقوق مدنی. تهران: کتاب­فروشی اسلامیه.
انصاری، مرتضی (1379). مکاسب. قم: انتشارات محبین.
انصاری، مرتضی بن محمد امین (بی تا). المکاسب. جلد 6. تهران: چاپ کنگره.
انصاری، شیخ مرتضی (1339ق ). المکاسب. قم: اسماعیلیان.
بحرانی، شیخ یوسف (1336ق). حدائق الناضره الی احکام العتره الطاهره. نجف: بی­نا.
بروجردی عبده، محمد (1378). حقوق مدنی. تهران: گنج دانش.
جبعی عاملی، زین­الدین (1405ق ). (شهید ثانی). الروضه البهیه فی شرح لمعه الدمشقیه. بیروت: مطبعه آداب.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1378). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. تهران: کتابخانه گنج دانش.
ـــــــــــــــ (1381). لزوم و جواز در عقد و ایقاعات، تحولات حقوق خصوصی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
چزاره ماسیمو بیانکا، با همکاری جمعی از دانشمندان حقوق دانشگاه­های معتبر جهان (1374). تفسیری بر حقوق بیع بین­المللی، کنوانسیون 1980 وین. ترجمه مهراب داراب­پور. تهران: کتابخانه گنج دانش.
حلی، جعفر بن حسن (محقق حلی) (1415). شرایع الاسلام فی المسایل الحرام و الحلال. قم: انتشارات بهمن.
ـــــــــــــــ (1377ق). شرایع الاسلام فی المسایل الحرام و الحلال. قم: مکتبه اسلامیه.
حلی، علامه (بی­تا). تذکره الفقها. تبریز: مکتبه الرضویه لاحیاء آثار الجعفری.
خویی، سیدابوالقاسم (1403ق). مبانی تکمله المنهاج. قم: بی­نا.
ـــــــــــــــ (1410). منهاج الصالحین. قم: ناشر مدینه العلم.
شهیدی، مهدی (1377). تشکیل قراردادها و تعهدات. جلد 1. تهران: نشر حقوقدان.
ـــــــــــــــ (1379). اصول قراردادها و تعهدات. تهران: عصر حقوقدان.
ـــــــــــــــ (1383). سقوط تعهدات. چاپ ششم. تهران: انتشارات مجد.
شعاریان، ابراهیم؛ رحیمی، فرشاد (1393). حقوق بیع بین­المللی. چاپ اول. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش­های حقوقی شهر دانش.
صفایی، سیدحسین و دیگران (1384). حقوق بیع بین­المللی، (بررسی کنوانسیون بیع بین المللی 1980 و مقایسه آن با مقررات بیع در حقوق ایران، فرانسه انگلیس، امریکا). تهران: دانشگاه تهران.
صفایی، سیدحسین (1375). حقوق مدنی و تطبیقی. تهران: میزان.
صفایی، سید حسین؛ عادل؛ مرتضی؛ کاظمی، محمود (بی­تا).  حقوق بیع بین­المللی با مطالعه تطبیقی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
طبابایی یزدی، محمد کاظم (بی­تا). حاشیه بر مکاسب. چاپ قدیم (رحلی).
عاملی، شیخ حر (1414ق). وسائل الشیعه. جلد 18. قم: مؤسسه آل بیت لاحیا التراث.
قاسم­زاده، سیدمرتضی (1388). ضمانت اجرای تأخیر در پرداخت ثمن، حقوق تطبیقی. تهران: سمت.
کاتوزیان، ناصر (1381)، قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، چاپ ششم، تهران، میزان.
ـــــــــــــــ (1372). حقوق مدنی، معاملات معوض، عقود معین. جلد 1. چاپ پنجم. تهران: نشر شرکت انتشار با همکاری بهمن برنا.
ـــــــــــــــ (1373). دوره عقود معین، بیع. تهران: برنا.
ـــــــــــــــ (1380). قواعد عمومی قراردادها. تهران: سهامی انتشار.
کیایی، عبدالله (1376). التزامات بایع و مشتری قبل و بعد از تسلیم مورد معامله. تهران: ققنوس.
محقق داماد، سید مصطفی (بی­تا). نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
ـــــــــــــــ (بی­تا). «مفاد شرط فعل مال ضمن عقد در حقوق اسلامی». مجله تحقیقات حقوقی.
مؤسسه بین­المللی وحدت حقوق خصوصی رم (1378). اصول قراردادهای بازرگانی بین­المللی. تهران: کتابخانه گنج دانش.
مؤسسه بین­المللی یکنواخت کردن حقوق خصوصی (1379). اصول قراردادهای تجاری بین­المللی. ترجمه بهروز اخلاقی. تهران: شهر دانش.
مؤسسه بین­المللی یکنواخت کردن حقوق خصوصی (1393). اصول قراردادهای تجاری بین­المللی، براساس نسخه ویرایش شده سال 2010. ترجمه بهروز اخلاقی و فرهاد امام. چاپ سوم. تهران: مؤسسه مطالعات پژوهش­های
حقوقی شهر دانش.
موسوی خمینی، سیدروح­الله (1415ق). تحریر الوسیله. تهران: مؤسسه نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــ (1409 ق ). کتاب البیع. قم: دارالفکر.
ـــــــــــــــ (1363). کتاب البیع. جلد 3 و 5. قم: مؤسسه مطبوعات اسماعیلیان.
نجفی، محمدحسن (1266). جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت: دارالاحیاءالتراث العربی.
نهرینی، فریدون (1383). ماهیت و آثار فسخ قرارداد در حقوق ایران (با توجه به آرای دادگاه­ها و دیوان عالی کشور). تهران: کتابخانه گنج دانش.
 
 
 
Convention on contracts for the international sale of good-kluwer-boston (1989).
Honnold, John. O. (1991). Uniform Law for International Sales Under the    1980. United Nations Convention Kluwer nd ed London.
Schlechtriem Peter (1998). Commentary on the UN Convention on the International Sale of Goods translated by G. Thomas Oxford University Press.
White and Summerss R.S. (1992). Hand book of the Law Under Uniform Commercial.