بررسی تطبیقی جبران خسارت معنوی هتک حیثیت اشخاص در نظام حقوقی ایران و انگلستان

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی

2 استادیار حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

هتک حیثیت، یکی از مهمترین انواع خسارت معنوی است که در این مقاله، قابلیت جبران و روش های آن در نظام حقوقی ایران وانگلستان مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است. این مفهوم اگرچه در قوانین ایران تعریف نشده  لکن با توجه به منابع قانونی موجود مانند قانون اساسی، قانون مسئولیت مدنی و سایر قوانین، تردیدی در مطالبه آن به خصوص برای اشخاص حقیقی و حقوق خصوصی وجود ندارد و برای جبران آن، به روش های عینی و غیر مالی مانند عذرخواهی، انتشار حکم در جراید، حق پاسخگویی متقابل و همچنین جبران مالی تصریح شده است. با این حال در رویه قضایی، جبران این خسارت، به خصوص از طریق مالی آن، کمتر پذیرفته شده است. برعکس در نظام حقوقی انگلستان، روش غالب جبران خسارت هتک حرمت شامل افترای کتبی و شفاهی به صورت دادن مبلغی پول است که به تناسب مورد، در قالب جبران معادل، سمبلیک، خسارات تحقیر آمیز یا خسارت تنبیهی صورت می گیرد و تنها روش عینی، استفاده از قرار منع است.

کلیدواژه‌ها


آشوری، محمد (1375). آیین دادرسی کیفری، جلد 1، چاپ دوم، تهران: سمت.
افشار، حسن (1394). مسئولیت مدنی جبران خسارت معنوی در حقوق ایران، تهران: مجد.
انصاری، باقر و همکاران (1381). مسئولیت مدنی رسانه‌های همگانی، تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری.
السنهوری، عبد الرزاق احمد (بی‌تا). الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، جلد اول، بیروت: دارالحیاء التراث العربی.
امرایی فرد، مسعود (1391). «قابلیت مطالبه خسارت معنوی در حقوق ایران با تاکید بر رویه قضایی»، رساله دکتری، دانشگاه مفید قم.
باریکلو، علیرضا (1385). مسئولیت مدنی، تهران: نشر میزان.
پروین، فرهاد (1382). خسارت معنوی در حقوق ایران، تهران: ققنوس.
تقی­زاده، ابراهیم؛ خسروی فارسانی، علی؛ موسی­پور، میثم (1391). «ماهیت و آثار خسارت تنبیهی در حقوق کامن لا»، دو فصلنامه دانش حقوق مدنی، صص 49-60.
حاجی عزیزی، بیژن (1380). «روش‌های جبران خسارت در مسئولیت مدنی»، دو ماهنامه دانشور، سال نهم، شماره 36، دانشگاه شاهد، صص 63-72.
حسین آبادی، امیر (1390). «نقد و بررسی رأی شماره 36 مورخ 27/1/1384 شعبه 25 دادگاه تجدید نظر استان تهران در رابطه با خسارت معنوی»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 56، صص 189-209.
حسینی نژاد، حسینقلی (1389). مسئولیت مدنی، چاپ دوم، تهران: مجد.
خدابخشی، عبدالله «نقدی بر ماده 14 قانون آیین دادرسی کیفری، دعوای خسارت ناشی از جرم»، رساله حقوق به نشانی:
تاریخ دسترسی: 14/3/1398.
سلطانی­نژاد، هدایت­الله (1394). بررسی تطبیقی خسارت معنوی، تهران: نشر میزان دانش.
ـــــــــــــــ (1395). «بررسی تطبیقی جبران زیان جمعی در نظام حقوقی کامن لا، فرانسه و ایران»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 20، شماره 1، صص 103- 125.
صادقی، حسین (1388). مسئولیت مدنی در ارتباطات الکترونیک، تهران: نشر میزان.
صفایی، سیدحسین و رحیمی، حبیب­الله (1392). مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، چاپ پنجم، تهران: سمت.
طباطبای موتمنی، منوچهر (1370). آزادی‌های عمومی، تهران: دانشگاه تهران.
علی­آبادی، عبدالحسین (1368). موازین قضایی، جلد 4، تهران: حسینیه ارشاد.
قاسم­زاده، مرتضی (1388). الزام‌ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، چاپ هشتم، تهران: نشر میزان.
کاتوزیان، ناصر (1386). مسئولیت مدنی-ضمان قهری، چاپ هشتم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
کبیری شاه­آباد، بشیر (1391). «حمایت کیفری از حیثیت اشخاص در فقه و حقوق امامیه»، رساله علمی سطح 3، مدیریت حوزه علمیه قم.
کری؛ پیتر و ساندز، جو (1386). حقوق رسانه، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، تهران: نشر میزان.
 لنگرودی، محمد جعفر (1346). ترمینولوژی حقوق، تهران: چاپخانه خواجه.
لورراسا، میشل (1375). مسئولیت مدنی، ترجمه محمد اشتری، تهران: نشر حقوقدان.
محمدی، پژمان؛ مرادپور شاد، امیر و مبین، حجت (1397). «تأثیر قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 92 بر ارکان مطالبه خسارات معنوی و عدم النفع در نظام حقوقی ایران»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، دوره 7، شماره 24، صص 65-93.
مراغی، میرعبدالفتاح (1418). العناوین، جلد 1، قم: موسسه النشر الاسلامی.
مهرپور، حسین (1371). مجموعه نظریات شورای نگهبان، جلد 2، تهران: کیهان.
مهمان نوازان، روح الله (1389). خسارات قابل جبران در حقوق ایران، تهران، مجد.
نجفی توانا، محمدعلی، «راهکارهای اعاده حیثیت در محاکم کیفری»، روزنامه حمایت، تاریخ 1/3/92 به نقل از سایت حقوقی و امور مجلس به نشانی www.hvm.ir/ detailnews.aspx?id=37255، تاریخ دسترسی 2017/9/14.
نقیبی، ابوالقاسم (1388). خسارت معنوی در حقوق اسلام، ایران و نظام‌های حقوقی معاصر، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.
نیک فرجام، زهره (1392). «جبران خسارت معنوی در فقه و حقوق»، مجله مبانی فقهی حقوق اسلامی، سال ششم، شماره یازدهم، صص 105-127.
Barendt, E.M. (1997). Libel Law and the Media, London, Oxford Clarendon
Curter, Ruck (1997). Libel and Slander, London, Butterworths
Faulks, N. (Sir) (1975). Report of the Committee on Defamation, Cmnd 5909, London, HMSO
Fridman, G.H.L (1990). Torts, 1 ed, London,Waterlow Publishers
Graham, Stephenson (1996). Source book on Torts, 1 ed, London, Cavandish Publishing Limited.
Harpwood, Vivenne (2000). Principles Of Tort law, London, fourth edition, Cavendish Publishing Limited.
Harlow, Carol (1987). Understanding Tort Law, London, Fontana Press.
Henry, H. Perritt, Jr (1992). Tort Liability, The first amendment, Harvard Journal of Law & technology, Vol.5, spring issue, Note.149.
Johnson, Vincent R. (2017). Comparative Defamation Law and the United States, 24 U, University of Miami International and Comparative Law, Review.1.
Lawson, F. H. (1980). Remedies of English Law, 2 edition, Sweet & Maxwell.
Neill, B. (Sir) (1991). Report on Practice and Procedure in Defamation, Lord Chancellor ´s Department.
Salmond and Heuston (1981). The Low Of Torts, 18 edition,London, sweet and Maxwell.
Socha, Michael (2004). Double Standard: A Comparison of British and American Defamation Law, Penn State International Law, R: vol.23, No.2. pp 471-490.
Veeder, Van Vechten (1903). The History and Theory of the Law of Defamation, Columbia Law Review Association, vol.3, N0.8. pp 546-573.
www.macmillan dictionary. Com/ dictionary/ british/david-and-goliath