تأملاتی درخصوص دعوای مشتق از دیدگاه حقوق دادرسی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی

چکیده

سیاست‌گذاران با طراحی قواعد حقوقی شکلی و ماهوی متعدد، می‌کوشند ضمن تأمین مصالح شرکت‌های تجاری، از سهام‌داران اقلیت هم حمایت کنند. این حمایت به شیوه‌های گوناگون، از جمله دعوای مشتق، صورت می‌گیرد که از سوی بسیاری از نظام‌های حقوقی، مانند امریکا و انگلستان،پذیرفته شده است. نظام حقوقی ایران هم در  شرکت‌های سهامی آن را پیش‌بینی کرده است؛ به‌این ترتیب که به یک‌پنجم سهام‌داران حق داده تا به نام و از طرف شرکت، علیه مدیران و مدیرعاملی که با تخلف خود باعث خسارت شرکت شده است، طرح دعوا کنند. اما در حقوق ایران حدود اختیار نماینده در ابهام کامل قرار دارد و معلوم نیست آیا سهام‌دار می‌تواند دادخواست یا دعوا را مسترد کند؟ درصورت تعدد سهام‌داران دادخواه، آیا اتفاق‌نظر آنان برای تصمیم‌گیری درخصوص مسائل مختلف دادرسی، از جمله درخواست ارجاع به کارشناس، درخواست تجدیدنظر، فرجام وسازش لازم است؟ آیا آنان حق درخواست صدور اجرائیه و اخذ محکوم‌به را دارند؟ آیا وجود یک‌پنجم سهام‌داران صرفاً برای طرح دعوا ضرورت دارد یا استمرار آن هم شرط است؟ قاعدتاً پاسخ این پرسش‌ها باید در قانون آیین دادرسی مدنی بیان شود،اماآن قانون در این خصوص سکوت کرده است.
 

کلیدواژه‌ها


اسکینی، ربیعا (1379). حقوق تجارت: شرکت‌های تجاری. جلد 1. چاپ دوم. تهران: سمت.
اسکینی، ربیعا (1388). حقوق تجارت: شرکت‌های تجاری. جلد 2. چاپ دوازدهم. تهران: سمت.
بابایی، ایرج (1381). «بررسی عنصر خطا در حقوق مسئولیت مدنی ایران»،. مجلة پژوهش حقوق و سیاست. شمارة 7.
بحرینی، فریدون (1394). اعادة دادرسی به تشخیص ر‍‍ئیس قوه قضائیه. چاپ سوم. تهران: گنج دانش.
پاسبان، محمدرضا (1386). حقوق شرکت‌های تجاری. چاپ دوم. تهران: سمت.
قربانی، مجید (1386). «دعوای مشتق: مطالعة تطبیقی در حقوق آمریکا، انگلیس و ایران». مجلة پژوهش حقوق و سیاست. شمارة 22.
شمس، عبدالله (1381). آیین دادرسی مدنی. جلد 1. چاپ اول. تهران: نشر میزان.
طهماسبی، علی (1393). «مطالبة تطبیقی شرایط دعوای گروهی در حقوق آمریکا و کانادا: آموزه‌هایی برای حقوق ایران»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی. دورة 18. شمارة 3.
عیسایی تفرشی، محمد و رمضانی آکردی، حبیب (1392). «مفهوم و مسئولیت مدیر سایه در شرکت‌های تجاری (مطالعة تطبیقی در حقوق انگلیس و ایران)». پژوهش‌های حقوق تطبیقی. دورة 17. شمارة 3.
مهاجری، علی (1392). مبسوط در آیین دادرسی مدنی. جلد 1. چاپ چهارم. فکرسازان.
Boyle A. J.( 2004), Minority Shareholders’ Remedies, First Edition, UK, Oxford University Press.
Cooter, Robert and Thomas Ulen (2011), Law and Economics, 6th ed, USA, Addison_Wesly.
Cooter, Robert and Hans Bernd-Schäfer(2011), Solomon’s Knot; How Law Can End the Poverty of Nations , Available at: http://works.bepress.com/robert_cooter/156.
Dine Janet, MariosKoutsias and Michael Blecher(2007), Company Law in the New Europe, , First Edition, UK, Edward Elgar Publishing Limited .
Joffe Victor qc, David Drake, Giles Richardson, Daniel Lightman, Timothy Collingwood(2011), Minority Shareholder: Law, Practice, and Procedure, Forth Edition, UK, Oxford University Press .
 Sheikh,Saleem(2008), A Guide to the Companies Act 2006, First Edition, UK, Routledge-Cavendish.
Siems Mathias M. (2008), Convergence in Shareholder Law, First Edition, UK, Cambridge University Press.
Schneeman,Angela(2010), The Law of Corporations and Other Business Organizations, Fifth Edition, USA, Delmar Cengage Learning .
 Talbot Le (2008), Critical Company Law, First Edition, UK, Routledge-Cavendish.