یکی از اصول مسلم در نظام‌های حقوقی مختلف، اصل آزادی اراده و به تبع آن آزادی قراردادی است که در کنار آن، عدالت و انصاف نیز به عنوان یک اصل مهم در قراردادها مطرح است. گاهی اوقات، طرف قوی‌تر در یک قرارداد، با سوءاستفاده از موقعیت خود، شروطی غیرمنصفانه را به طرف مقابل تحمیل می‌کند که این شروط، تعادل قرارداد را بر هم زده و می‌تواند منجر به ضرر و زیان قابل توجه طرف ضعیف‌تر شود. یکی از حوزه‌هایی که این مشکل به وضوح دیده می‌شود، شروط مربوط به جبران خسارت است. این پژوهش با رویکردی تحلیلی-تطبیقی و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخگویی به این پرسش اصلی است که آیا می‌توان در چنین شرایطی، به قواعد مسئولیت قهری استناد کرد تا عدالت و انصاف در قراردادها برقرار شود؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در مواردی که شروط قراردادی غیرمنصفانه هستند، می‌توان از قواعد مسئولیت قهری برای جبران خسارت زیان‌دیده استفاده کرد. این نتیجه‌گیری، مبتنی بر قواعد و نهادهای مختلفی از جمله قاعده عدل و انصاف، قاعده لاضرر، خیار غبن، نظریه سوءاستفاده از حق و قاعده نفی اختلال نظام است. در واقع، این قواعد و نهادها، به عنوان ابزارهایی برای کنترل و مقابله با شروط غیرمنصفانه و برقراری عدالت در قراردادها عمل می‌کنند. لذا، استناد به قواعد مسئولیت قهری در قراردادهای غیرمنصفانه، نه تنها ممکن است، بلکه ضروری است. این امر، می‌تواند به برقراری عدالت و انصاف در قراردادها کمک کند و از تضییع حقوق افراد جلوگیری نماید.
آهنگران, محمد رسول , میری, مهدی و صابری مجد, احمد . (1403). شروط غیر منصفانه در قراردادها و امکان استناد به قواعد مسئولیت قهری. دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی, 13(2 (پاییز و زمستان 1403) پیاپی 26), 75-92. doi: 10.30473/clk.2025.72207.3292
MLA
آهنگران, محمد رسول , , میری, مهدی , و صابری مجد, احمد . "شروط غیر منصفانه در قراردادها و امکان استناد به قواعد مسئولیت قهری", دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی, 13, 2 (پاییز و زمستان 1403) پیاپی 26, 1403, 75-92. doi: 10.30473/clk.2025.72207.3292
HARVARD
آهنگران, محمد رسول, میری, مهدی, صابری مجد, احمد. (1403). 'شروط غیر منصفانه در قراردادها و امکان استناد به قواعد مسئولیت قهری', دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی, 13(2 (پاییز و زمستان 1403) پیاپی 26), pp. 75-92. doi: 10.30473/clk.2025.72207.3292
CHICAGO
محمد رسول آهنگران , مهدی میری و احمد صابری مجد, "شروط غیر منصفانه در قراردادها و امکان استناد به قواعد مسئولیت قهری," دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی, 13 2 (پاییز و زمستان 1403) پیاپی 26 (1403): 75-92, doi: 10.30473/clk.2025.72207.3292
VANCOUVER
آهنگران, محمد رسول, میری, مهدی, صابری مجد, احمد. شروط غیر منصفانه در قراردادها و امکان استناد به قواعد مسئولیت قهری. دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی, 1403; 13(2 (پاییز و زمستان 1403) پیاپی 26): 75-92. doi: 10.30473/clk.2025.72207.3292
)