عِدّۀ مردان؛ پیشنهادی برای تحکیم نهاد خانواده

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، رشته فقه و مبانی حقوق و اندیشه امام خمینی.

2 دانشیار بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی و دکترای تخصصی مطالعات اسلامی از مؤسسه مطالعات اسلامی، دانشکده تاریخ و مطالعات فرهنگی، دانشگاه برلین.

چکیده

ازجمله آثار شرعی طلاق لزوم نگه‌داشتن عِدّه برای زنان پس از جدایی از همسر یا درگذشت اوست. اولین و بارزترین اثر عِدّه ممنوعیت ازدواج زن تا پایان مدت معهود و نیز حق زوج برای بازگشت به زوجه در عِدّۀ طلاق رِجعی است. انحصار یک‌سویه این حکم به زنان در جوامع اسلامی چالش‌هایی را در زمینۀ عدم توازن و برابری حقوق زن و مرد و عدالت جنسیتی فراهم کرده است. این پژوهش با بازخوانی و تحلیل احکام عِدّه در متون فقهی-حدیثی نشان می‌دهد که هدف حکم عِدّه در طلاق منحصر به زن و صرفاً برای آشکار شدن بارداری او نیست، بلکه در واقع حق رجوعی است برای دو طرف تا فرصتی دوباره برای بازسازی نهاد خانواده پیدا و از فروپاشی آن جلوگیری کنند. از این‌رو، پیشنهاد امکان لزوم عِدّه برای مردان در حقوق خانواده و اعتقاد به حق رجوع برای دو طرف هم شرعی است و هم به دلیل لوازم جامعه‌شناختی و روان‌شناختی آن عقلانی. گفتنی است که این امکان در تفاسیر یا سنت‌های رایج حقوق اسلامی مطرح نشده است، ولی نویسندگان مقاله مدعی هستند روح حاکم بر آموزه‌های اسلامی نشان می‌دهد حکم به لزوم عِدّه فراتر از جنسیت و به‌منظور حفظ کیان خانواده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات