مقایسه اصل تناسب جنایت و مجازات (الگوهای تعیین کیفر) در نظام قضائی ایران و اسناد بین‌المللی

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانشیار دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

رعایت اصل تناسب یکی از الزامات اساسی انصاف و عدالت در همه امور ازجمله تعیین مجازات برای مجرمین است و هدف آن تطبیق میزان مجازات با توجه به جرم صورت گرفته توسط مجرم است. بر اساس اصل تناسب، عدالت و انصاف مستلزم آن است که مجرم فقط مستحق مجازات جرم ارتکابی باشد که بر اساس شدت جرم و وضعیت بزه دیده، وضعیت مجرم، شرایط جرم و غیره، قضیه و عمل صورت می‌گیرد، و بین جرم و مجازات هماهنگی و تعادل وجود دارد. در این راستا، الگوهای متفاوتی در نظام‌های قضائی مختلف برای تعیین کیفر وجود دارد که ازجمله می‌توان به چهار الگوی کیفردهی معین، کیفردهی نامعین، کیفردهی فرضی و کیفردهی الزامی اشاره نمود. تبعیت از هر یک از این الگوها در عین داشتن مزایا و معایبی؛ بر اساس میزان اختیارات مقام قضایی و میزان اهمیتی که به صلاحدید قضایی در کیفردهی داده شده است، متفاوت است. در نظام تقنینی ایران، میزان عامل زیان‌بار و مقدار فیزیکی آن، مهم‌ترین عامل پیش‌بینی کننده شدت کیفر است. در این چارچوب، کیفرهای شدید واکنش معمول و مناسب برای مقابله با برخی جرائم به‌ویژه در حوزه آسیب‌های اجتماعی است. حقوق کیفری بین‌المللی بر وظیفه حفاظت از نظم عمومی و تضمین عدالت تأکید دارد. در دیوان کیفری و اسناد بین‌المللی، تعیین مجازات در ماده 145 قانون آیین دادرسی قضایی منعکس‌شده است. با تطبیق نظام قضائی ایران و اسناد بین‌المللی می‌توان نتیجه گرفت که هر دو وقتی از مفهوم دادرسی عادلانه

کلیدواژه‌ها

موضوعات

دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 16 بهمن 1403

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار