جایگاه و مصادیق عدالت اصلاحی در حقوق قراردادها بررسی تطبیقی در حقوق کامن‌لا و ایران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، آذربایجان، ایران.

چکیده

لزوم برقراری عدالت در قراردادها همواره محل چالش‌های فراوانی بوده است. عمده این چالش‌ها به  اختلاف در تبیین مفهوم عدالت و همچنین شیوه‌های مختلف اجرای آن، از جمله عدالت توزیعی و اصلاحی باز‌می­گردد. بنابراین، چالش اصلی این مقاله عبارت است از بررسی مفهوم عدالت اصلاحی و جایگاه آن در حوزه حقوق قراردادها و بررسی برخی از مصادیق مهم آن در حقوق قراردادها با تأکید بر نظام کامن­لا. در انتها مشخص خواهد شد که امروزه عدالت اصلاحی در فرضی که سود یک‌طرف قرارداد مساوی با ضرر طرف دیگر است، در حوزه حقوق قراردادها اعمال می‌شود و نتیجه آن، اصلاح اعمال اشتباه صورت­گرفته در اجرای قراردادها است. این چهره از عدالت، به اشکال مختلفی ازجمله، دیسگورجمنت (استرداد منافع ناشی از نقض قرارداد اول و انعقاد قرارداد دوم)، جبران منافع قابل ‌انتظار و قاعده تفسیر علیه انشاکننده در حقوق قراردادها جاری است.



 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1387). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش. چاپ ۱۹.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1378). حقوق تعهدات. تهران: انتشارات گنج‌ دانش. چاپ ۳.
دیانی، عبدالرسول؛ براهیم باستانی، معصومه. (1396). «جبران خسارت ناشی از صدمات بدنی در حقوق ایران و انگلیس». تحقیقات حقوقی آزاد، دوره 10، شماره 36.
سربازیـان، مجیـد؛ رستـم­زاد اصلـی، سروش. (1396). «مبانی و کـارکرد قاعده تفسیر علیه انشاکننده در حقوق قراردادها». دوفصلنامه دانش حقوق مدنی، سال ۶، شماره ۱.
شریفی آل هاشم، سیدالهام الدین؛ حاتمی، حسن. (1387). «قاعده تقدم تفسیر قرارداد به زیان متعهدله و یا تنظیم‌کننده». نامه مفید، دوره ۱۴، شماره ۷۰.
صادقی، مرضیه. (1381). «عدالت به‌عنوان فضیلت نفس». مجله پژوهش‌های فلسفی کلامی، شماره ۱۳ و ۱۴.
صفایی، سید حسین. (1382). قواعد عمومی قراردادها. جلد ۲. تهران: نشر میزان. چاپ ۱.
کاتوزیان، ناصر. (1384). الزام‌های خارج از قرارداد. جلد ۱. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. چاپ ۲.
کاتوزیان، ناصر. (1386). الزام‌های‌ خارج ‌از قرارداد،‌ ضمان قهری، مسئولیت‌مدنی، غصب ‌و استیفا. تهران: مؤسسه ‌انتشارات‌ و چاپ ‌دانشگاه‌ تهران. چاپ 8.
معلوف، لویس. (1973). المنجد فی اللغة و الاعلام. بیروت: دار المشرق.
American Law Institute (1981). The Scope of Contractual Obligations. Restatement (Second) of Contracts 2. St. Paul, Minnesota: American Law Institute Publishers.
Aristotle, Nicomachean (1999). Ethics. Hackett Publishing Company. Inc, 2nd edition.
Benson, Peter (2001). The Expectation and Reliance Interests in Contract Theory: A Reply to Fuller and Purdue. Issues in Legal Scholarship. http://www.bepress.com/cgi/viewcontent.cgi?article=1004&context-ils.
Calabresi, Guido (1970). The Costs of Accidents: A Legal and Economic Analysis. New Haven: Yale University Press.
Coleman, Jules (1975). Justice and the Argument for No-Fault. Social Theory and Practice (3).
Coleman, Jules (1992a). "Risks and Wrongs". Harvard Journal of Law & Public Policy, (15).
Coleman, Jules (1992b). "Tort Law and the Demands of Corrective Justice". Indiana Law Journal, 67 (2).
Coleman, Jules (1998). Second Thoughts and Other First Impressions. In Analyzing Law: New Essays in Legal Theory. Brian Bix ed, Oxford Clarendon Press.
 Coleman, Jules (1982). "Corrective Justice and Wrongful Gain". The Journal of Legal Studies, (11), (2).
Eisenberg, Theodore (1998). "Measuring the Deterrent Effect of Punitive
Damages". Georgetown Law Journal, 87.
Fletcher, George (1972). Fairness and Utility in Tort. Theory, Harvard. Law Review, 85.
Fried, Barbara (2001). The Progressive Assault on Laissez Faire: Robert Hale and the First Law and Economics Movement. Harvard University Press.
Fuller, L. & Perdue, William (1936). "The Reliance Interest in Contract Damages". Yale Law Journal, 46.
Kennedy, Duncan (1982). Distributive and Paternalist Motives in Contract and Tort Law. With Special Reference to Compulsory Terms and Unequal Bargaining Power. Maryland Law Review, 41.
Kronman, Anthony (1980). "Contract Law and Distributive Justice". YALE Law Journal, 89.
Malin, Martin (No Date). "The Distributive and Corrective Justice Concernsin the Debate over Employment At-Will: Some Prelimin ary Thoughts – Chicago-Kent Dedication Symposium: Topics in Jurisprudence". Chicago-Kent Law Review, Volume 68, Issue 1.
Owen, David (1985). "Deterrence and Desert in Tort: A Comment". California Law Review, 73 (3).
Perry, Stephen R. (1992). "Comment on Coleman, Corrective Justice". Indian Law Journal, 67.
Prosser, William (1978). Law of Tort. West Publishing Company.
Sadanand, Asha (1989). "Protection of Seller's Interests under Buyer's Breach". The Canadian Journal of Economics, Vol. 22, No. 4.
Virgo, Graham (2006). The Principles of the Law of Restitution. New York: Oxford University Press.
Weinrib, Ernest (1983). "Toward a Moral Theory of Negligence Law". Law and Philosophy, 2 (1).
Weinrib, Ernest (2000). "Restitutionary Damages as Corrective Justice". Theoretical Inquiries in Law, Vol. 1, No. 1.
Weinrib, Ernest (2003). "Punishment and Disgorgement as Contract Remedies". Chicago-Kent Law Review, Vol. 78, No. 1, 2003.
Weinrib, Ernest (2012). The idea of Private law. Oxford University Press; Revised edition.