تأملی بر نهاد بیمه در محیط زیست با تأکید بر راهکارهای بیمه‌پذیری خسارات زیست‌محیطی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه طلوع مهر، قم، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران.

چکیده

امروزه خسارات زیست محیطی ابعاد بسیار گسترده­ای دارند. گاهی خسارات و خطرات  وارده چنان گسترده است که در صورت بروز آسیب، جبران آن از عهده شخص مسئول خارج است.  نهاد بیمه خسارت زیست محیطی در راستای پوشش ریسک­های زیست محیطی در مقابل آلودگی­ها و خسارات  یکی از نهادهای مهم برای حفاظت و بهبود محیط زیست است.  در این نوشتار سعی شده با روش تحلیلی-توصیفی، ضمن تحلیل انواع خسارات و ریسک­ها در عرصه محیط زیست به نقش بیمه گر، مسئولیت ناشی از آلودگی­های ایجاد شده توسط اشخاص و خسارت­هایی که به واسطه­ی آلودگی رخ می­دهد، پرداخته و  مورد ارزیابی قرار گیرد. همچنین، سعی شده است با تحلیل این نهاد راهکارها و پیشنهاهای کاربردی مناسب در این زمینه ارایه شود. پرسش اساسی این است که بیمه در محیط زیست چه جایگاهی دارد و چه راهکارهای برای افرایش بیمه پذیری خسارات زیست محیطی وجود دارد.  فرض اساسی این مقاله بر این مبنا استوار است که نهاد بیمه می­تواند نقش بسیار مهم در جبران خسارات و خطرات احتمالی زیست محیطی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بادینی، حسن؛ شعبانی کندسری، هادی؛ رادپرور، سجاد (1391). «مسئولیت محض؛ مبانی و مصادیق». مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 3، شماره 1.
بهرامی احمدی، حمید؛ علم­خانی، اعظم (1392). «تأملی بر جنبه‌های کاربردی دعاوی مسئولیت مدنی علیه دولت در قبال خسارت‌های زیست‌محیطی». فصلنامه دانش حقوق عمومی، سال دوم، شماره 5.
تهرانی، مهناز (1391). جزوه بیمه مسئولیت محیط‌زیست. دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
حیدری، فلورا؛ قاسمی، ناصر (پاییز و زمستان 1393). «جبران زیان‌های وارده بر محیط‌زیست از منظر حقوق مدنی». دانشنامه حقوق و سیاست، شماره 22.
دبیری، فرهاد؛ پورهاشمی، سیدعباس؛ موسوی، مریم­السادات
(1389). «بررسی جبران خسارات وارده بر محیط‌زیست ناشی از الودگی­های فرامرزی و تخریب بین‌المللی محیط ‌زیست». مجله انسان و محیط‌زیست، دوره هشت، شماره 1، ص 4.
سیفی قره­یتاق، داوود؛ حسنی، وحید؛ مهدی­پور، محمد (1394). «بیمه اجباری مسئولیت مدنی صاحبان کشتی در آلودگی‌های نفتی با تأثیر بر کنوانسیون مسئولیت مدنی 1969». پژوهشنامه بیمه، سال سی‌ام، شماره 1.
الفتی، محمدسعید (1369). «آلودگی محیط‌ زیست و بیمه».  پژوهشنامه بیمه، شماره 20.
فهیمی، عزیزالله؛ مشهدی، علی (1390). «فقه شیعه و تحول در مبانی مسئولیت مدنی زیست‌محیطی». فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، شماره 1.
کاتوزیان، ناصر؛ انصاری، مهدی (1387). «مسئولیت ناشی از خسارت‌های زیست‌محیطی». فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 38، شماره 2.
گندمی، سینا (پاییز 1394). بیمه‌های زیست‌محیطی در صنعت نفت و گاز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، پردیس فارابی دانشگاه تهران.
مشهدی، علی (1394). جزوه حقـوق محیـط‌زیسـت در صنعت نفت. دانشکده حقوق. پردیس فارابی دانشگاه تهران.
نساری، الناز؛ امینی، اعظم (1401). «رویکرد زیست محیطی نهادهای بیمه­کننده سرمایه­گذاری خارجی». فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، شماره 4.
هارونی، فاطمه (1386). «بیمه­پذیری (قابلیت بیمه شدن) محدودیت‌ها و گسترش آن».  تازه­های جهان بیمه، شماره 113 و 114.
 همتی، مجتبی (بهار 1397). «اقامه دعوای جبران خسارت زیست‌محیطی در نظام حقوق ایران». فصلنامه دیدگاه­های حقوق قضایی، شماره 81، صص 221 تا 2.
Abraham, K.S. (1988). Environmental liability and the limits of insurance. Colum. L. Rev., 88.
Boy, D. and Brugidou, M. (2004). "3. Risque environnemental et politique". In Le nouveau désordre electoral, Presses de Sciences Po (PFNSP), pp. 71-95.
Dybdahl, David- G.A. Users Guide to Environmental Insurance American Risk Management Resources Network.
Herbert, V., Maillefert, M., Petit, O. and Zuindeau, B. (2009). Risque environnemental et action collective: l’exemple de la gestion du risque d’érosion à Wissant (Côte d’Opale). VertigO-la revue électronique en sciences de l'environnement, 9 (3).
Karp, L. and Zhang, J. (2006). "Regulation with anticipated learning about environmental damages". Journal of Environmental Economics and Management, 51(3), pp.259-279.
Lenzi, D. (2018). "The risk of environmental damage: a corporate governance perspective". International Journal of Green Economics, 12(2), 90-110.
Maréchal, J.P. (1991). Le prix du risque: l'économie au défi de l'environnement. Presses du CNRS.
Siesko, D. M. (2007). "Environmental insurance coverage". Risk Management, 54(11), pp.48-49.
Spash, C.L. (1993). "Economics, ethics, and long-term environmental damages". Environmental Ethics, 15(2), pp.117-132.