بررسی فسخ قرارداد در تضمین کیفیت کالا از نگاه فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق اتحادیه اروپا

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استاد حقوق خصوصی، دانشگاه بین‌المللی مصطفی، تهران، ایران

2 استادیار حقوق خصوصی، دانشگاه بین‌المللی مصطفی، قم‌، ایران

چکیده

تضمین کیفیت کالا، تعهد دادن عرضه‌کننده یا شخص ثالث به وجود وصف یا اوصاف مطلوبی در کالای مصرفی در مدت زمان معین برای مصرف‌کننده است. فسخ برهم زدن قراراد از جانب یک طرف قرارداد بعد از انعقاد قرارداد است. فسخ قرارداد به‌ دلایل قانونی یا توسط تضمین‌گیرنده رابطه حقوقی میان دو طرف را زائل می‌کند و آن دو دیگر تعهد و مسؤولیتی نسبت به‌هم نخواهند داشت. فسخ قرارداد در تضمین کیفیت کالا به عنوان ضمانت اجرا و جبران خسارت متعهد له کارایی لازم را برای تضمین‌گیرنده به‌دنبال دارد. در نظام حقوقی اروپا و گاهی در فقه امامیه و نظام حقوقی ایران، حق فسخ قرارداد در تضمین کیفیت کالا به‌سبب عواملی مانند عدم انطباق اساسی در کالای جزئی، علم تضمین‌گیرنده به عدم اجرای اساسی قرارداد توسط تضمین‌کننده، تأخیر تضمین‌کننده در اجرای تعهدات خویش، اشتباه تضمین‌گیرنده، بی‌دقتی تضمین‌کننده در اظهارات، تدلیس تضمین‌کننده نسبت به تضمین‌گیرنده، عدم رؤیت کالا توسط تضمین‌گیرنده و اقدام نکردن عرضه‌کننده به تضمین برای مصرف‌کننده ایجاد می‌شود. در صورت تحقق حق فسخ قرارداد برای تضمین‌گیرنده، باید در مدت زمان قانونی و عرفی اخطاریه فسخ را به طرف مقابل اعلام نماید. خودداری تضمین‌گیرنده از فسخ در این مدت با وجود علم به آن از نگاه عقلاء و عرف به‌منزله انصراف از حق و مسقط حق است. در کالای بسیط و جزئی که قابلیت تعمیر یا تعویض وجود ندارد امکان فسخ بخشی از قرارداد برای تضمین‌گیرنده وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آقایی، بهمن (1385ش). فرهنگ حقوقی بهمن. تهران: کتابخانه گنج دانش. چاپ 3.
امامی، حسن (1388ش). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیه. چاپ 21.
بجنوردی، محمدحسن (1419ق). القواعد الفقهیه. قم: نشر الهادی. چاپ 1.
بهرامی، حمید (1390ش). حقوق تعهدات و قراردادها با مطالعه تطبیقی در فقه مذاهب اسلامی و نظام‌های حقوقی. تهران: دانشگاه امام صادق. چاپ 1.
ترحینی، محمدحسن (1427ق). الزبده الفقهیه فی شرح الروضه البهیه. قم: دارالفقه. چاپ 4. 
جعفری، محمدجعفر (1381ش). ترمینولوژی حقوق. تهران: کتابخانه گنج دانش. چاپ 12.
جعفری، محمدجعفر (1388ش). دائره­المعارف حقوق مدنی و تجارت. تهران: کتابخانه گنج دانش. چاپ 1.
جعفری، محمدجعفر (1381ش). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. تهران: کتابخانه گنج دانش. چاپ 2.
جوهری، اسماعیل (1430ق). الصحاح. قاهره: دارالحدیث. چاپ 1.
حکیم، محسن (بی‌تا). نهج­الفقاهه. قم: انتشارات 22 بهمن. چاپ 1.
حلی، حسن (1420ق). تحریر الأحکام الشرعیه. قم: مؤسسه امام صادق. چاپ 1.
حلی، حسن (1421ق). تلخیص المرام. قم: دفتر تبلیغات اسلامی. چاپ 1.
حلی، محمد (1387ق). إیضاح الفوائد. قم: مؤسسه اسماعیلیان. چاپ 1.
خمینی، روح­الله (بی‌تا). تحریرالوسیله. قم: مؤسسه مطبوعاتی دارالعلم. چاپ 1.
خویی، ابوالقاسم (1377ق). مصباح الفقاهه. تقریر محمدعلی توحیدی. قم: کتابفروشی داوری. چاپ 1.
خویی، ابوالقاسم (1410ق). منهاج الصالحین. قم: نشر مدینة العلم. چاپ 28.
دهخدا، علی‌اکبر (1377ش). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران. چاپ 2.
رازی، احمد (1387ش). مقاییس اللغه. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چاپ 1.
رضایی، مجید (1394ش). فقه معاملات جدید. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی. چاپ 1.
روحانی، محمد (1420ق). المرتقی إلی الفقه الأرقی. تقریر عبدالصاحب حکیم. تهران: مؤسسه جلیل. چاپ 1.
سبزواری، عبدالأعلی (1413ق). مهذب الأحکام. قم: دفتر آیت‌الله سبزواری. چاپ 4.
سبزواری، محمدباقر (1423ق). کفایة الأحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ 1.
شعبانی، قاسم (1385ش). تعیین خسارت در قراردادها و تعهدات. تهران: انتشارات اطلاعات. چاپ 1.
شهیدی، مهدی (1382ش). حقوق مدنی 1: تشکیل قراردادها و تعهدات. تهران: انتشارات مجد. چاپ 3.
شهیدی، مهدی (1385ش). حقوق مدنی 6: عقود معین (1). تهران: انتشارات مجد. چاپ 6.
شیروی، عبدالحسین (1396ش). حقوق قراردادها (انعقاد، آثار و انحلال). تهران: سمت. چاپ 2.
صفایی، حسین؛ سلطان احمدی، جلال (بهار 1389ش). «تجزیه‌پذیری قرارداد در حقوق ایران، انگلیس و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا (1980 وین)». مجله حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 40، شماره 101، صص 149ـ166.
طاهری، حبیب­الله (1418ق). حقوق مدنی. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ 2.
طباطبایی، محمد (بی‌تا). المناهل. قم: مؤسسه آل البیت. چاپ 1.
طوسی، محمد (1408ق). الوسیله. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی. چاپ 1. 
عاملی، زین­الدین (1413ق). مسالک الأفهام. قم: مؤسسه معارف اسلامی. چاپ 1.
عاملی، محمد (1412ق). الدروس الشرعیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ 1.
عراقی، ضیاءالدین (1414ق). شرح تبصره المتعلمین. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ 1.
فراهیدی، خلیل (1424ق). کتاب­العین. بیروت: دارالکتب العلمیه. چاپ 1.
 فیروزآبادی، محمد (1429ق). القاموس المحیط. قاهره: دارالحدیث. چاپ 1.
قمی، ابوالقاسم (1413ق). جامع الشتات. تهران: مؤسسه کیهان. چاپ 1.
کاتوزیان، ناصر (1383ش). حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار. چاپ 4.
کاشف الغطاء، احمد (1423ق). سفینه النجاه. نجف: مؤسسه کاشف الغطاء. چاپ 1.
کاشف الغطاء، علی (1422ق). شرح خیارات اللمعه. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ 1.
محسنی، سعید (1390ش). اشتباه در شخص طرف قرارداد. تهران: دانشگاه امام صادق. چاپ 1.
مرعشی، شهاب­الدین (1406ق). منهاج المؤمنین. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی. چاپ 1.
معین، محمد (1386ش). فرهنگ فارسی. تهران: نشر ادنا. چاپ 4.
نائینی، محمدحسین (1413ق). المکاسب و البیع. تقریر محمدتقی آملی. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ 1.
نائینی، محمدحسین (1373ق). منیه الطالب. تقریر موسی خوانساری. قم: کتابفروشی محمدی. چاپ 1.
نهرینی، فریدون (1385ش). ماهیت و آثار فسخ قرارداد در حقوق ایران. تهران: کتابخانه گنج دانش. چاپ 2.
هاشمی، محمود و همکاران (1382ش). فرهنگ فقه. قم: مؤسسه دائره­المعارف فقه اسلامی. چاپ 1.
Martin, Elizabet (2003). Oxford Dictionary of Law. Oxford: University press Oxford.