نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
اهمیت مصرف و نیز مصرف کننده به عنوان عامل مصرف در اقتصاد مهم بوده و از آنجایی که تا مصرف نباشد، چرخه تولید نیز متوقف خواهد بود لذا همه فعالیت های اقتصادی بر مبنای برآورده کردن نیازها و جلب رضایت مصرف کننده شکل می گیرد. مصرف کننده که صفت اشخاص یا قشر خاصی نبوده و دارای مفهومی گسترده می باشد، در لغت به معنای خرج و صرف کردن و در اصطلاح حقوقی شخصی است که کالا یا خدمتی را برای استفاده شخصی و غیرتجاری خود یا دیگران تهیه یا با اجازه ذیحق یا قائم مقام او استفاده می کند. در بررسی مفهوم مصرف کننده که موردنظر دستورالعمل های اروپایی و حقوق فرانسه و انگلستان هم قرار گرفته است، موضوعات مهم اختصاص یا عدم اختصاص واژه مصرف کننده به شخص حقیقی و بیع مطرح می گردد که شایان بررسی بوده و نیز آیا قصد و منظور مصرف کننده از تهیه کالا یا خدمات تاثیری در تلقی او به عنوان مصرف کننده دارد یا خیر؟ در پاسخ به این مسائل، رویه های متفاوتی توسط مقررات فوق الذکر در پیش گرفته شده است بطوری که نمی توان رویه قاطعی را از بین این نظام های حقوقی استخراج نمود. به عقیده ما مفهوم مصرف کننده هم شامل شخص حقیقی و هم حقوقی بوده و لزومی ندارد که قرارداد طرفین بیع باشد تا مشمول مقررات حمایت از مصرف کننده شده بلکه تمام عقود را شامل می شود اما لزوم وجود هدف استفاده شخصی و غیرتجاری (غیر حرفه ای) مصرف کننده ضروری می باشد.
کلیدواژهها
اعظمی چهاربرج، حسین (1393). «اصل آزادی قراردادی در حقوق مصرفکننده». رساله دوره دکتری. رشته حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی. دانشگاه مازندران.
السان، مصطفی (1395). حقوق تجارت الکترونیکی. چاپ سوم. تهران: انتشارات سمت.
باقرزاده، احد (1383). «ضرورت رویکرد نظری حقوق مصرفکننده به حقوق بشر». مجله حقوقی دادگستری. شماره 46. صص 172-144.
جعفری تبار، حسن (1375). مسئولیت مدنی سازندگان و فروشندگان کالا. تهران: نشر دادگستر.
حسامی شهرضایی، زینب (1392). «حمایت از حقوق مصرفکننده در قراردادهای بیع زمانی». پایاننامه کارشناسی ارشد. رشته حقوق خصوصی دانشکده علوم انسانی. دانشگاه تربیت مدرس.
خندانی، سید پدرام (1385). «حمایت از مصرف کننده در قانون تجارت الکترونیکی مصوب 17/10/1382 با توجه به حقوق روز اتحادیه اروپا». رساله دکتری. رشته حقوق خصوصی. دانشکده حقوق. دانشگاه شهید بهشتی.
دهخدا، علی اکبر (1377). لغتنامه دهخدا. جلد 13. چاپ دوم. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
رحیمنژاد، فریده (1393). «مبانی و قلمرو تعهد به ارائة اطلاعات به مصرفکننده در حقوق ایران و انگلیس». پایاننامه کارشناسی ارشد. رشته حقوق خصوصی. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه تربیت مدرس.
سلیمی، فضه (1393). تعامل حقوق مصرف و حقوق رقابت. تهران: انتشارات مجد.
صادقی، محسن (1394). «نارساییهای حقوق خصوصی ایران در مقابله با مخاطرات بازار بورس برای مصرفکننده». مجله اولین همایش ملی مخاطرات و حقوق. صص 12-1.
صادقی، محمود؛ حسامی شهرضایی، زینب (1397). «حمایت از حقوق مصرفکننده در قراردادهای مشارکت زمانی». فصلنامة دیدگاههای حقوق قضایی. شماره 81. صص 137-107.
صفائی، سیدحسین؛ قاسمزاده، سید مرتضی (1384). حقوق مدنی اشخاص و محجورین. چاپ دهم. تهران: انتشارات سمت.
طارم سری، مسعود (1391). نقش سازمانهای غیردولتی در حمایت از حقوق مصرفکننده در کشور. تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.
عبداللهی، محبوبه؛ سیداحمدی سجادی، سیدعلی (1393). «بررسی تطبیقی حمایت از مصرفکننده در تراکنشهای الکترونیکی وجوه». دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی (دانش و توسعه سابق). سال 21. شماره 5. صص 141-121.
عمید، حسن (1389). فرهنگ فارسی عمید. تهران: انتشارات راه رشد.
غفاری فارسانی، بهنام (1389). مصرفکننده و حقوق بنیادین او (نگاهی به قانون حمایت از حقوق مصرفکنندگان). تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.
قاسمی حامد، عباس (1394). «حقوق اقتصادی». فصلنامه تحقیقات حقوقی. شماره 70. صص 46-17.
ــــــــــــــ (1393). «غیرحرفهای؛ متعهدله ارائه اطلاعات در حقوق فرانسه». مجله مطالعات حقوق تطبیقی. دوره 5. شماره 1. صص 529-507.
کاظمی، محمود و دیگران (1392). حقوق بیع بینالمللی (بررسی کنوانسیون بیع بینالمللی 1980 با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه و انگلیس و ایالات متحده آمریکا). چاپ چهارم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
کاله-اولوآ، ژان و تامپل، آنری (1393). حقوق مصرف. ترجمه و تحقیق مجید ادیب. تهران: نشر میزان.
کله- الوا، ژان (1377). «معرفی حقوق مصرف با مقدمهای از مترجم». ترجمه دکتر عباس قاسمی حامد. مجله حقوقی بینالمللی. شماره 23. صص 112-89.
ــــــــــــــ (1377). «تعریف مصرفکننده». ترجمه عبدالرسول قدک. مجله تحقیقات حقوقی. شمارههای 29-30. صص 330-310.
کمرخانی، ایام (1392). «مسئولیت دولت در حقوق رقابت داخلی و بینالمللی». پایاننامه کارشناسی ارشد. رشته حقوق تجاری اقتصادی بینالمللی. دانشکده حقوق و علوم سیاسی. دانشگاه تهران.
مریدنژاد، عباس (1382). «بررسی حقوق مصرفکننده در لایحه حمایت از حقوق مصرفکنندگان و مقایسه آن با قانون حمایت از مصرف کننده 1987 انگلستان». پایاننامه کارشناسی ارشد. رشته حقوق خصوصی. دانشگاه تهران. مجتمع آموزش عالی قم.
معین، محمد (1386). فرهنگ فارسی معین (دوره دو جلدی). جلد 2. چاپ چهارم. تهران: انتشارات ادنا.
یوسفی صادقلو، احمد، پورحسنی، حسین (1395). «بررسی مفهوم مصرفکننده و عرضهکننده در حقوق ایران و اتحادیه اروپا». فصلنامه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری. شماره 30. صص 160-135.
Behr, Professor Dr. Volker, Rome I. (2011). Regulation a-Mostly- Unified Private International Law of Contractual Relationships within-Most - of the European Union, Journal Of Law And Commerce, University of Pittsburgh School of Law, Vol. 29, No 2.
Campbell Black, Henry (1968). Black's Law Dictionary, M. A, Revised Fourth Edition By The Publisher's Editorial Staff,ST. Paul, Minn. West Publishing CO. 4th Ed. Rev.
Cartwright, Peter (2004). Consumer Protection and the Criminal Law, Law, Theory and Policy in the UK, Cambridge University Press, United Kingdom.
- Traynor, Roger (1944). University of California, Hastings College of the Law UC Hastings Scholarship Repository, Escola v. Coca Cola Bottling Co.
Harvey, Barbara and Marston, John (2005). Cases And Commentary On Tort, Oxford University press, Sixth Edition.
Schoenmaekers, Ward (2014). The Notion “Consumer” in European Private Law, Promotor: Prof. Dr. Maud Piers, Commissaris: Prof. Dr. Reinhard Steennot, Faculteit Rechtsgeleerdheid Universiteit.
Schulte-Nolke: Hans; R. Christian Twigg-Flesner; Martin Ebers (2008). EC Consumer Law Compendium – Comparative Analysis, Prepared for the European Commission under service contract.
Scott, Colin and Black, Julia (2000). Cranston’s consumers and the law, third edition, Butterworths, London.