نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی ساوه
2 استاد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه
3 دانشیار حقوق و علوم سیاسی ،دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
در قوانین کنونیِ ایران اشاره روشنی به مفهوم قوانین موجد حق نشده است و تنها در مادة 482 و بند یک مادة 489 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی لزوم رعایت آن در آرای داوری آمده است. باوجود اشاره‌های مکرر به الزام رعایت قوانین موجد حق در رأی داور، عدم تبیین مفهوم و حتی عدم اشاره به مصادیق قوانین موجد حق در قوانین مانعی در برابر تعیین حدود و ثغور آن ایجاد کرده است؛ به‌جز دو ماده‌ای که در قانون آیین دادرسی مدنی آمده است مفهوم، محتوا، حدود و ثغور و همچنین نسبت قوانین موجد حق با سایر قوانین از جمله قوانین شکلی و ماهوی و یا قوانین امری یا تکمیلی در هیچ‌کدام از متون قانونی آورده نشده است و این موضوع سبب شده است که میان برخی مفاهیم مانند نظم عمومی، قواعد آمره و اصل انصاف از جهت معنایی شباهت‌هایی به وجود آید؛ به همین دلیل است که تعریف دقیق از قوانین موجد حق و همچنین تعیین مصادیق آن در قوانین و مقررات ایران به یکی از بحث‌برانگیزترین عناصر قراردادهای داوری تبدیل شده است؛ زیرا نبود برداشت یکسان از مضمون آن بر دامنه ابهامات مربوط به موارد بطلان رأی داوری افزوده است.
کلیدواژهها
آذربایجانی، علیرضا؛ سماواتی پور، محمدرضا (1395). «تبیین جایگاه اصول و تشریفات دادرسی در داوری». فصلنامه حقوق خصوصی. صص 357-327.
انوری، حسن (1381). فرهنگ بزرگ سخن. جلد 7. تهران: انتشارات سخن.
امینی، عیسی؛ منصوری، عباس (1397). «موجه و مدلل بودن رأی داوری داخلی با نگاهی بر رویه قضایی». فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی. سال ششم. شماره 22. صص 35-9.
بی‌نام (1394). آیین دادرسی مدنی فرانسه. ترجمه و برگردان حسن محسنی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
پاسبان، محمدرضا (1389). حقوق شرکت‌های تجاری. چاپ چهارم. تهران: انتشارات سمت.
حاجیان فروشانی، زهره؛ قراملکی، علی مظهر (1394). «بررسی فقهی- حقوقی اسقاط کافه خیارات». فصلنامه آموزه‌های فقه مدنی. شماره 12. صص 172-151.
حسین‌آبادی، امیر (1391). مجموعه مقالات همایش صدمین سال تأسیس نهاد داوری در حقوق ایران، موارد بطلان رأی داور. چاپ سوم. تهران: انتشارات شهر دانش.
حسینی مقدم، سید حسن و دیگران (1396). اعمال قواعد امری در داوری تجاری بین‌المللی. تهران: انتشارات مجد.
خدابخشی، عبدالله (1379). حقوق دعاوی؛ بایسته‌های حقوق داوری تطبیقی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
درخشان نیا، حمید (1397). نقش محاکم در داوری (ارائه الگوی مناسب). تهران: انتشارات دادنامه.
راسخ، محمد (1393). حق و مصلحت؛ مقالاتی در فلسفه حقوق، فلسفه حق و فلسفه ارزش. چاپ سوم. تهران: نشر نی.
سیدی، جواد (1392). درآمدی بر قابلیت ارجاع در داوری‌های تجاری بین‌المللی. انتشارات جنگل.
شمس، عبدالله (1395). آیین دادرسی مدنی؛ دوره پیشرفته. جلد 1 و 2. چاپ سی و ششم. تهران: انتشارات دراک.
صبحی، محمد (1395). نقش آرای وحدت رویه در نظام حقوقی ایران. تهران: انتشارات فکر سازان.
کاپلتی، مورو و جی گارث، برایان (1398). آیین دادرسی مدنی. ترجمه و پژوهش حسن محسنی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1394). اعمال حقوقی (قرارداد-ایقاع). چاپ سیزدهم. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـــــــــــــ (1380). حقوق مدنی؛ قواعد عمومی قراردادها. جلد 1. چاپ پنجم. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـــــــــــــ (1393). فلسفه حقوق، تعریف و ماهیت حقوق. جلد 1. چاپ هفتم. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاکاوند، محمد (1394). مقدمه‌ای بر حقوق و رویه داوری. تهران: انتشارات شهر دانش.
گلدوزیان، ایرج (1386). کلیات و مقدمه علم حقوق. تهران: انتشارات مجد.
گنجی‌پور، مرتضی (1392). «رعایت اصول عادلانه دادرسی در داوری تجاری بین‌المللی». فصلنامه علمی-تخصصی اندیشمندان حقوق. شماره 6. صص 540-519.
محسنی، حسن (1393). اداره جریان دادرسی مدنی. چاپ سوم. تهران: شرکت سهامی انتشار.
مدنی، سید جلال‌الدین (1384). رویه قضایی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات پایدار.
ـــــــــــــ (1377). آیین دادرسی مدنی. جلد 1. تهران: انتشارت پایدار.
ـــــــــــــ (1382). مبانی و کلیات علم حقوق. چاپ هفتم. تهران: انتشارات پایدار.
مطیعی، انسیه؛ البرزی ورکی، مسعود (1397). «بررسی تطبیقی اصل انصاف و اصول عدل و انصاف». پژوهش‌های حقوق تطبیقی. شماره 3. صص 162-137.
موحد، محمد علی (1384). در هوای حق و عدالت؛ از حقوق طبیعی تا حقوق بشر. چاپ سوم. تهران: نشر کارنامه.
مهاجری، علی (1387). مبسوط در آیین دادرسی مدنی. جلد 4. تهران: انتشارات فکر سازان.
نجفی، فاطمه (1394). «مخالفت رأی دادگاه با قوانین موجد حق». پایان نامه کارشناسی ارشد. رشته حقوق خصوصی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
نصیری، ماهور؛ شهابی، شهاب (1395). الزام مرجع داوری به رعایت قواعد موجد حق. تهران: انتشارات مجد.
یوسف‌زاده، مرتضی (1393). آیین داوری. چاپ دوم. تهران: شرکت سهامی انتشار.
Roel de Lange (2007). The European public order, constitutional principles and fundamental rights, Erasmus Law Review, vol 1.
Fiadjoe, Albert (2004). Alternative dispute resolution: a developing world perspective, cavendish publishing limited.
Andrews, Neil (2012). Fundamental principles of civil procedures: Order out of chaos, Civil Litigation in a Globalising World.
French, Robert (29 October 2010). The Interface between Equitable Principles and Public Law, Published by Society of Trust and Estate Practitioners, Sydney.
- Hepburn, Samantha (2001). PRINCIPLES OF EQUITY AND TRUSTS, Second Edition, Cavendish Publishing.
Christophe Seraglini (2013). jérôme ortscheidt, Droit de l'arbitrage intern et international, lextenso, paris.
)