با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی حقوق پزشکی ایران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استاد حقوق خصوصی و اسلامی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی و اسلامی، دانشگاه تهران

چکیده

استرداد عوضین به عنوان مهمترین اثر فسخ، در نظام حقوقی ایران و آمریکا بطور یکسان قبل از حق فسخ شناسایی شده است؛ در نظام حقوقی ایران، ابتدا فقهاء به حق فسخ به عنوان مبنای استرداد عوضین پی بردند و کوشیدند آن را معرفی و احکام متعددش را تحلیل نمایند و در نظام حقوقی آمریکا به دلیل مشکلات و تشتت آراء در رویه قضائی، نظریه پردازان آن نظام حقوقی طی یک دهه گذشته حق فسخ را به عنوان مبنای استرداد عوضین شناسائی نموده اند
هم چنین، فقهاء و حقوق دانان به طور عمده سعی کرده اند حق فسخ را با دو مبنای حکومت اراده و یا قاعده لاضرر به رسمیت بشناسند در حالی که در نظام حقوقی آمریکا این حق بیش از هر امر دیگر مبتنی بر نظریه پیش گیری از دارا شدن ناعادلانه است.در این نوشتار، بدواً روند شناسائی حق فسخ در هر یک از دو نظام حقوقی بررسی شده و سپس مبنای حق فسخ در نظام حقوقی ایران و آمریکا به صورت تطبیقی مطالعه شده است. فرایند طی شده در دو نظام حقوقی –اگرچه این امر در نظام حقوقی آمریکا با فاصله تاریخی زیاد رخ داده- این امر را اثبات می کند که حقوقدانان کامن لا به دلیل فقدان نظریه منسجم در زمینه خیارات و در نتیجه تشتت آراء محاکم به هنگام عهد شکنیِ یکی از طرفین عقد، در حال نزدیک شدن به نظریه عمومی خیارات در نظام های حقوقی نوشته هستند.

کلیدواژه‌ها

1-     خراسانى، آخوند محمد کاظم بن حسین (1406 ه ق)،"حاشیة المکاسب"، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، چاپ اول در یک جلد
2-     شیخ انصاری، ،(1415 ه ق)،"کتاب المکاسب"، قم، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، چاپ اول، مجلدات 2 و 5
3-     شیخ طوسى، (1407 ه ق)،"الخلاف"،قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، جلد 3
4-     شیخ محمدحسن نجفی،(1404 ه ق)،"جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام"، بیروت- لبنان، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، جلد 23
5-     شیخ مفید، (1413 ه ق)"المقنعه"، قم،کنگره جهانى هزاره شیخ مفید، چاپ اول در یک جلد
6-      طباطبایى یزدی، سید محمد کاظم، (1415 ه ق)"سؤال و جواب"، تهران، مرکز نشر العلوم الإسلامی، چاپ اول در یک جلد
7-     عاملی، زیدالدین ابن علی، شهید ثانى (1410 ه ق)، "الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة"،قم، کتابفروشى داورى، چاپ اول، جلد 3
8-     "فقه الرضا"(1406 ه ق)، مشهد، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول در یک جلد
9-     قمّى صدوق، محمّد بن على بن بابویه،(1415 ه ق)"المقنع"، قم، مؤسسه امام هادى علیه السلام، چاپ اول در یک جلد
نائینى، میرزا محمد حسین غروى، (1373 ه ق)"منیة الطالب فی حاشیة المکاسب"، تهران، المکتبة المحمدیة