با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی حقوق پزشکی ایران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 ٭ دانشیار حقوق خصوصی، دانشگاه تهران.

2 استادیار حقوق خصوصی، دانشگاه تهران

چکیده


در میان نظام های حقوقی اتفاق نظر وجود دارد که قرارداد مبهم امکان اجرایی ندارد و در نتیجه، باطل است؛ این اتفاق در جایی منجر به اختلاف می شود که بخواهیم حدود ابهام و مفاد قراردادی مشمول آن را تعیین کنیم؛ آنگاه هر نظام حقوقی نظر خاصی را در خصوص میزان ابهام سبب بطلان در مورد موضوع، عوض و سایر شرایط عقد دارد. در نظام حقوقی ایران، فقها ابهام سبب غرر را ملاک قرار می دهند و حقوق دانان میان معین بودن و معلوم بودن عقد تمایز قائل می شوند. با توجه به موضوعی بودن مسئله، می توان معین بودن را در قالب قاعدة «امکان اجرای عقد» قرار داد و با این محک صحت و بطلان قرارداد را از نظر ابهام سنجید و معلوم بودن را با توجه به ابهام در حصول نتیجه سنجید؛ ملاکی که از سویی، مباحث راجع به ابهام قراردادی را از انتزاع خارج می سازد و چهرة عملی برای ارزیابی آن به دست می دهد و از سوی دیگر، هماهنگ با قراردادهای متعارف موجود در سطح داخلی و بین المللی است.

کلیدواژه‌ها

اصفهانی، محمد حسین کمپانی (1418). حاشیة کتاب المکاسب. جلد 3. قم: أنوار الهدی.
امامی، سید حسن (1379). حقوق مدنی. جلد1. چاپ بیست و یکم. تهران: نشر اسلامیه.
جعفری لنگرودی، محمّد جعفر (1380). فلسفة حقوق مدنی. تهران: گنج دانش.
سید الخوانساری، حاج سیّد احمد (1405). جامع المدارک. تحقیق علی اکبر غفاری. جلد 3. چاپ دوم. قم: انتشارات اسماعیلیان.
شهیدی، مهدی (1382). حقوق مدنی (تشکیل قراردادها و تعهدات). جلد1. چاپ سوم. تهران: انتشارات مجد.
شیخ انصاری (دزفولی)، مرتضی بن محمد امین انصاری (1415). کتاب المکاسب. جلد 4. قم: کنگرة جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
 شیخ الجواهری، محمدحسن نجفی (1368). جواهرالکلام. جلد 22. تحقیق شیخ علی آخوندی. چاپ نهم. بی جا: دارالکتاب الاسلامیة.
عبدی پور فرد، ابراهیم (1392). مباحثی تحلیلی از حقوق تجارت. چاپ دوم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
علی دوست، ابوالقاسم (1382). «قاعدة نفی غرر در معاملات». مجلة اقتصاد اسلامی. شمارة 9. 106-98.
قمی، المیرزا ابوالقاسم (1413). جامع الشتات. جلد 2. تحقیق مرتضی رضوی. تهران: مؤسسة کیهان.
المحقق النراقی، احمد بن محمد مهدی (1415). مستندالشیعة. جلد14. قم: ستاره.
کاتوزیان، ناصر (1381). عقود معین، معاملات معوض - عقود تملیکی. جلد 1. چاپ هشتم. تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
(1382). عقود معین، عقود اذنی وثیقه های دین. جلد 4. چاپ چهارم. تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
 (1380).  قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ پنجم. تهران: نشر دادگستر.
 (1379).  قواعد عمومی قراردادها. جلد 2. چاپ پنجم. تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
 (1385). نظریة عمومی تعهدات. چاپ سوم. تهران: میزان.
مراغی، سید میر عبد الفتاح بن علی حسینی (1417). العناوین الفقهیة. جلد 2. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
محقق داماد، سید مصطفی؛ قنواتی، جلیل؛ وحدتی شبیری، سیدحسن؛ عبدی پور فرد، ابراهیم (1393). حقوق قراردادها در فقه امامیه. جلد 2. چاپ سوم. تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با همکاری سمت.
نجفی کاشف الغطاء، محمد حسین بن علی بن محمد رضا (1359). تحریر المجلة. جلد 1. نجف اشرف: المکتبة المرتضویة.
نراقی، مولی احمد بن محمد مهدی (1417). عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم.
Beatson, J., (1998). Anson’s Law of Contract, 27th Ed. Oxford.
McKeag, Edwin C., (1996). Mistake in Contract (a Study in Comparative Jurisprudence), First Ed., New York: AMS.
McKendrich, E. (2005). Contract Law: Text, Cases and Materials, 2nd Edition, Oxford University Press.
McMeel, Gerard, (2007). the Construction of Contracts (Interpretation, Implication and Rectification), First Pub. London: Oxford.
Mulcahy, Linda, (2008). Contract law in Perspective, fifth ed., Routlege, London.
Oughton, David & Martin Davis, (2000).Sourcebook on Contract Law, Second ed., Cavendish, London.
Cabrillac, P., (2002). Droit des Obligations, 5e éditions, Paris: Dalloz.
Carbonnier, Jean, (2000). Droit Civil, T. 4 (Les Obligations), éd. 22e refondu, Paris: Thémis.
Marty, Gabriel, Pierre Raynaud et Philipe Jestaz, (1989). Droit Civil: Les Obligations (Tome 2: Le Régime), 2e Édition, Paris: Sirey.
Mazeaud, Henri et Léon et Jean, (1998). Leçons de Droit Civil: Obligations, 9e édition par François Chabas, Montchrestien.
Porchy-Simon, Stéphanie, (2002). Droit Civil: Les Obligations, 2e édition, Dalloz.
Terré, François, Philippe Simler & Yves Lequette, (2005). Droit Civile: Les Obligations, 9 Édition, Paris: Dalloz.