با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی حقوق پزشکی ایران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان

2 کارشناس ارشد حقوق بین الملل دانشگاه اشرفی اصفهانی

چکیده

در هر قرارداد، مفاد آن، همچون قانون خصوصی طرفین ضروری است و هیچ یک از طرفین نمی تواند بدون رضایت و موافقت دیگری، مفاد آن قرارداد را تغییر دهد، حتّی قانون گذار یا دادرس حقّ تعدیل قرارداد و تغییر مفادّ آن را ندارند؛ امّا ممکن است در جریان اجرای قرارداد اتفّاقات پیش بینی نشده ای واقع گردند که لازم شود مفادّ قرارداد تغییر کند و درنتیجه با درخواست های جدید دو طرف و یا نیازهای اقتصادی ایشان تعدیل و اصلاح گردد.
این موضوع در قراردادهای بین المللی بیشتر مشاهده می شود. بعضی مواقع حوادث غیرمنتظره باعث به هم خوردن تعادل و توازن اقتصادی قرارداد می شود، به طوری که اجرای کامل مفاد قرارداد باعث به دست آمدن سود کلان برای یک طرف و ورشکستگی طرف دیگر می شود. به همین علت طرفین در چنین قراردادهایی ترجیح می دهند قبلاً تکلیف این وضعیت را مشخص کنند.
شرط هاردشیپ ازجمله پیش بینی هایی است که به موجب آن درصورتی که شرایط اولیّة قرارداد دگرگون شود و تعادل قرارداد دچار اختلال گردد، متعاملین می توانند خواهان مذاکرة مجدّد شوند.
در این تحقیق با بررسی مسائل مطرح شده پیرامون شرط هاردشیپ که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، این نتیجه حاصل شد که علی رغم این که اصل «لزوم قراردادها» همچنان از اعتبار بالایی برخوردار است ولی با تغییر اوضاع واحوال و به هم خوردن تعادل اقتصادی قرارداد، تحت شرایط خاصّی، فرد زیان دیده می تواند طرف مقابل را برای انجام مذاکرة مجدّد دعوت نماید، در غیر این صورت باوجود شرایطی می تواند قرارداد را فسخ کند.

کلیدواژه‌ها

آقایی، بهمن (۱۳۸۷). فرهنگ حقوقی بهمن. چاپ چهارم. تهران: گنج دانش.##اخلاقی، بهروز؛ امام، فرهاد (۱۳۹۳). اصول قراردادهای تجاری بینالمللی. چاپ سوّم. تهران: مؤسّسۀ مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش.##اسکینی، ربیعا (۱۳۷۱). مباحثی از حقوق تجارت بینالملل. چاپ اوّل. تهران: نشر دانش امروز.##اشمیتوف، کلایو ام (۱۳۷۸). حقوق تجارت بینالملل. ترجمۀ بهروز اخلاقی و همکاران. جلد 1. تهران: انتشارات سمت.##امامی، سیّد حسن (۱۳۷۰). حقوقی مدنی. جلد 1. چاپ هشتم. تهران: کتاب فروشی اسلامی.##امیری قائم مقامی، عبدالمجید (۱۳۷۸). حقوق تعهدات. جلد 1. چاپ دوم. تهران: نشر میزان.##بیگدلی، سعید (۱۳۸۶). «شرط مذاکرۀ مجدد (هاردشیپ)». فصلنامۀ حقوقی گواه. شمارۀ ۸ و ۹. صص 8-3.##------ (۱۳۸۸). تعدیل قرارداد. چاپ دوّم. تهران: نشر میزان.##ترابی، ابراهیم؛ شعاریان، ابراهیم (۱۳۸۹). اصول حقوق قراردادهای اروپا و حقوق ایران. چاپ اول. تبریز: انتشارات فروزش.##جعفری لنگرودی، محمّدجعفر (۱۳۶۹). حقوق تعهدات. جلد 1. چاپ دوّم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.##حسین آبادی، امیر (۱۳۷۶). «تعادل اقتصادی در قرارداد». مجلّۀ تحقیقات حقوقی. شمارۀ ۱۹ و ۲۰. ص۶۹۱.##حسینی مراغی، سیّد میر عبدالفتاح (۱۳۸۸). العناوین. ترجمۀ عباس زراعت. جلد 1. چاپ اول. تهران: انتشارات جنگل.##حکمت، محمّدعلی (۱۳۷۰). «تأثیر تغییر اوضاعواحوال در اعتبار معاهدات و قراردادهای بینالمللی». مجلّۀ حقوقی. چاپ دوم. ص ۲۸۲.##داوید، رنه (۱۳۶۹). نظامهای بزرگ حقوقی معاصر. ترجمۀ حسین صفایی و محمد آشوری و عزت الله عراقی. چاپ دوّم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.##رحیمی، حبیب الله (۱۳۸۸). استفادۀ بلاجهت. چاپ اوّل. تهران: شرکت سهامی انتشار.##رفیعی، محمّدتقی (۱۳۸۹). حقوق مدنی تطبیقی. چاپ سوّم. تهران: انتشارات سمت.##سنهوری، عبدالرزاق احمد (۱۳۹۰). قواعد عمومی قراردادها. ترجمۀ سیّد مهدی دادمرزی و محمّد حسین دانش کیا. جلد 1. چاپ دوّم. قم: انتشارات دانشگاه قم.##شریفی، سیّد الهام الدین؛ صفری، ناهید (۱۳۸۹). مطالعۀ تطبیقی اثر هاردشیپ (عسر و حرج) در اصول حقوق قراردادهای اروپایی (PECL). اصول قراردادهای تجاری بینالمللی (یونیدروا) و حقوق ایران». فصل نامۀ مفید. شمارۀ ۷۹.##شهیدی، مهدی (۱۳۸۳). آثار قراردادها و تعهدات. چاپ دوّم. تهران: انتشارات مجد.##------ (۱۳۸۶). شروط ضمن عقد. چاپ اوّل. تهران: انتشارات مجد.##شیروی، عبدالحسین (۱۳۹۰). حقوق تجارت بینالملل. چاپ دوّم. تهران: انتشارات سمت.##صادقی مقدم، محمّد حسن (۱۳۹۰). تغییر در شرایط قرارداد. چاپ سوّم. تهران: نشر میزان.##صفایی، سیّد حسن (۱۳۹۰). مقالاتی دربارۀ حقوق مدنی و تطبیقی. چاپ اوّل. تهران: نشر میزان.##فلسفی، هدایت الله (۱۳۹۱). حقوق بینالملل معاهدات. چاپ سوم. تهران: فرهنگ نشر نو.##فورت، آ. د.م. (۱۳۷۱). «بررسی تطبیقی نظریّۀ عقیم شدن اقتصادی قراردادهای تجاری». ترجمۀ حسین میرمحمّد صادقی، مجلّۀ تحقیقات حقوقی. شمارۀ ۱۰. ص ۳۹۰.##کاتوزیان، ناصر (۱۳۹۲). قواعد عمومی قراردادها. جلد سوّم. چاپ هشتم. تهران: شرکت سهامی انتشار.##محقق داماد، سیّد مصطفی (۱۳۷۴). قواعد فقه. چاپ اوّل. تهران: انتشارات سمت.##مؤمنی، فرامرز (۱۳۶۸). «عقیم شدن قراردادهای تجاری با تأکید بر حقوق انگلیس». مجلّۀ حقوقی، شمارۀ۱۰. ص ۳۶۴.##موسوی بجنوردی، سیّد محمّد (۱۳۸۷). قواعد فقهیه. جلد 1. چاپ دوّم. تهران: انتشارات مجد.##نوری، محمّدعلی (۱۳۸۷). اصول قراردادهای بازرگانی بینالمللی. چاپ اوّل. تهران: کتابخانۀ گنج دانش.##
Behn, D. (2014). The confusing legal development of impossibility and changed circumstances. Retrieved from http:/www.dundee. acuk.com. [Accessed 3/30/2014]##Mekki, M.  (2010). Hardship and modification (or revision) of the contract. Retrieved from http://ssrn.com. [Accessed 4/10/2014]##Rimke, J. (2001). Force majeure and hardship. Retrieved from http://www.cisg.Law.edu.com. [Accessed 9/16/2014]##Zivkovic, V. (2014). Hardship in France, English and German law. Retrieved from http://www.academia. edu.com. [Accessed 4/10/2014].##