با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی حقوق پزشکی ایران

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار حقوق خصوصی گروه فقه و حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

در کنار قانون صدور چک مصوب 1355 با اصلاحات بعدی آن که فقط درخصوص چک‌هایی که محال‌علیه آن بانک باشد، اعمال می‌شود، قانون تجارت مصوب 1311 مهم‌ترین قانون در نظام قانون‌گذاری ماست که قواعد حاکم بر اسناد تجاری را بیان کرده است. این قانون که برگردان ناقصی از قانون تجارت 1807 فرانسه است، مقررات صریح، روشن و جامعی دربارة اسناد تجاری دربرندارد و به همین دلیل، نظرها و تفسیرهای متفاوتی درخصوص اسناد تجاری و موضوعات مختلف و مرتبط با این اسناد ارائه شده است. این اختلاف‌نظرها در عمل نیز موجب شده است که رویة قضایی یکسانی دربارة دعاوی مرتبط با اسناد تجاری وجود نداشته باشد و آرای متناقضی در این زمینه صادر شود. این مقاله ضمن تأکید بر نشان دادن تشتت‌آرای قضایی مرتبط با اسناد تجاری، به اختلاف‌نظر‌های مرتبط با اسناد تجاری که صدور آرای متناقض قضایی دربارة آنها برجستگی بیشتر دارد، پرداخته و نیز نارسایی قانون تجارت را با عدالت متفاوتی که از صدور آرای قضایی غیریکسان و متناقض در موضوعات مشابه و یکسان صادر شده، نشان داده است.

کلیدواژه‌ها

اخلاقی، بهروز (1367). «تقریرات درس حقوق تجارت 3». اسناد تجاری. دورة لیسانس حقوق دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
اسکینی، ربیعا (1374 و 1390). حقوق تجارت؛ برات سفته قبض انبار اسناد در وجه حامل و چک. چاپ دوم و پانزدهم. تهران: انتشارات سمت.
افتخاری، جواد (1384 ). اسناد تجاری، بانکی، خزانه‌ و اوراق قرضه و اسناد حمل و نقل. چاپ دوم. تهران: انتشارات ققنوس.
بازگیر، یداله (1378). موازین حقوق تجارت در آرای دیوان عالی کشور. چاپ اول تهران: انتشارات گنج دانش.
بهرامی، بهرام (1382). حقوق تجارت کاربردی. چاپ اول. تهران: انتشارات نگاه بینه و بهنامی.
پروین، فرهاد (1381). «تعارض قوانین در اسناد تجاری بین‌المللی». مجلة پژوهش حقوق و سیاست دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی. شمارة 7.
 جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1385). ترمینولوژی حقوق. چاپ شانزدهم. تهران: انتشارات گنج دانش
حسنی، حسن (1389). حقوق تجارت. جلد 3. چاپ اول. تهران: نشر میزان.
حسینی تهرانی، مرتضی (1364). «ظهرنویسی، مقررات و انواع آن». فصلنامة حق. دفتر چهارم.
خزاعی، حسین (1385). حقوق تجارت. جلد 3. اسناد تجاری. چاپ اول. تهران: نشر قانون.
دمرچیلی، محمد؛ حاتمی، علی؛ قرائی، محسن (1381). قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی. چاپ دوم. تهران: نشر خلیج فارس.
رسایی نیا، ناصر (1383). کلیات حقوق بازرگانی (تجارت). چاپ ششم. تهران: انتشارات دریچه.
زندی، محمدرضا (1390). رویة قضایی دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران در امور مدنی؛ اسناد تجاری. چاپ اول. تهران: انتشارات جنگل.
ستوده تهرانی، حسن (1374). حقوق تجارت. جلد 3. تهران: نشر دادگستر.
سلطانیان، صحبت‌اله (1388). کارگاه آموزش حقوق. جلد 4، تهران: نشر میزان.
سیداحمدی سجادی، سیدعلی (1381). «تضامن در اسناد تجاری». مجلة مجمع آموزش عالی قم. سال چهارم. شمارة 14.
صقری، محمد (1387). حقوق بازرگانی. اسناد. چاپ پنجم. تهران: نشر شرکت سهامی انتشار.
عبادی، محمدعلی (1381). حقوق تجارت. چاپ سی و یکم. تهران: انتشارات گنج دانش.
عرفانی، توفیق (1380). اسناد و دعاوی تجاری در آرای دیوان عالی کشور. چاپ اول تهران: انتشارات ققنوس.
عرفانی، محمود (1390) حقوق تجارت. جلد 3. چاپ دوم. تهران: انتشارات جنگل.
فخاری، امیرحسین (1382). «امضای شخص ثالث در ظهر سند تجارتی ظهور در ضمانت دارد یا ظهرنویسی؟». مجلة تحقیقات حقوقی دانشکدة حقوق دانشگاه شهید بهشتی. شمارة 37.
قائم‌مقام فراهانی، محمدحسین (1387). بررسی مسائل کیفری و حقوقی چک. چاپ اول. تهران: نشر میزان.
کاتبی، حسین قلی (1378). حقوق تجارت. چاپ دوازدهم. تهران: انتشارات گنج دانش.
کاتوزیان، ناصر (1381). فلسفة حقوق. جلد 2. چاپ دوم تهران: نشر شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1377). مسئولیت ظهرنویسان و ضامنان چک. توجیه و نقد رویة قضایی. چاپ اول. تهران: نشر دادگر.
کاتوزیان، ناصر (1379). نظریة عمومی تعهدات. چاپ اول. تهران: نشر دادگستر.
کاویانی، کوروش (1389). حقوق اسناد تجاری. چاپ سوم. تهران: نشر میزان.
گروه پژوهشی حقوق خصوصی مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش (1381). «قانون تجارت ایران و ضرورت بازنگری در آن». مجلة پژوهش‌های حقوقی مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش. شمارة 1.
محسنی، سعید (1389). «جایگاه خسارت تأخیر تأدیه در اسناد تجاری». مجلة حقوقی دادگستری. شمارة 69.
 (… , …) . (….) . Code de commerce.  (2008). 104e edition. Paris: Dalloz
. Furmston, Michael. and chuah, Jason. (2010). commercial and consumer law. first published . England:Longman
 Gavalda,  Christian. (1978). droit commercial cheques et  effets   de commerce.  Paris: Hemis
4. Riport, Geoges. (1982). droid commercial. 9e éd. Paris: L.G.D.J
 Richardson, Dudly. (1980). A guide to negotiable instruments. 6e éd. London: Butter worth
6. Roblot, René. (1970). le effects de commerce. edition sirey. Paris.
 Rodiére, René et Oppetit, Bruno. (1978). droid commercial. Huitiéme edition. Paris: Dalloz.