با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی حقوق پزشکی ایران
تعهدات قراردادی و شیوه های جبران نقض در معاملات بازار فیزیکی بورس های کالایی

سید مرتضی شهیدی؛ ابراهیم عبدی پور فرد

دوره 6، شماره 2 ، مهر 1396، ، صفحه 11-24

چکیده
  معاملات بازار فیزیکی بورس های کالایی ایران - اعم از «بورس کالای ایران» و «بورس انرژی» که بازار معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا (مشتقات) را تشکیل می دهند- شامل نقد، نسیه و سلف بوده و از مقررات خاص خود تبعیت می کند. با اینکه هر سه قسم معاملة ذکر شده از مصادیق بیع بوده و عقد تملیکی محسوب می شوند؛ لیکن جنبۀ تعهدات ...  بیشتر

حقوق مالکیت فکری
تحلیلی بر مفهوم قلمرو عمومی آفرینش‌های فکری

محمدحسن صادقی مقدم؛ رضا عرب‌زاده

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 11-24

https://doi.org/10.30473/clk.2023.46587.2560

چکیده
  در نوشتار حاضر به معرفی نهاد قلمرو عمومی آفرینشهای فکری پرداخته شده است. به عبارتی با تحلیل این نهاد سعی شده است جایگاه و اهمیت آن روشن گردد. قلمرو عمومی در تلاش برای ایجاد تعادل و توازن میان حقوق صاحبان اثر، جامعه و اشخاص ثالث است. اگرچه قلمرو عمومی پیشینه‌ای طولانی در ادبیات حقوق مالکیت فکری دارد لکن متأسفانه کمتر مورد توجه نظریه‌پردازان ...  بیشتر

بررسی ماهیت حقوقی مالکیت زمانی در حقوق آمریکا

سعید عطازاده؛ الهه پارسا

دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 13-25

چکیده
        بعد از فرانسه- که به عنوان خاستگاه مالکیت زمانی تلقی می‌شود- آمریکا یکی دیگر از کشورهای پیشرو در پذیرش نهاد حقوقی مالکیت زمانی به عنوان ابزاری برای جذب توریست و توسعه صنعت جهانگردی است. در حقوق آمریکا، مالکان املاک، زمانی نسبت به ملک یکدیگر مالکیتی مطلق و بدون قید و شرط دارند که به موجب آن، شخص تمام حقوق مالکانه را ...  بیشتر

تعذر موقت اجرای تعهد و آثار آن

محمدباقر پارساپور؛ زهره افشار قوچانی

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 13-26

چکیده
  شرایط اضطراری و قوۀ قاهره، اصطلاحاتی هستند که اغلب حقوقدانان درباره آنها سخن گفته و اثرشان را بر قرارداد و تعهدات طرفین تعیین کرده‌اند. در این میان، اغلب فقها و حقوقدانان ایران، با صحبت از خیار تعذر تسلیم، در باب عدم اجرای موقتی قرارداد، از حالتی که تأخیر در اجرا، موجب ضرر متعهدٌ‌له خواهد بود، سخن به میان نیاورده­اند و تعیین تکلیف ...  بیشتر

تردید در مسئولیت مدنی محجورین مطلق با رویکردی فقهی

بیژن حاجی عزیزی؛ بشری کریمی

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 13-24

چکیده
  در این نوشتار، تلاش بر آن است تا با رویکردی فقهی، به تأثیر و کارکرد اهلیت بر ضمان قهری بپردازد و از نتایج بحث برای اصلاح حقوق موضوعه بهره گیرد. مسأله اصلی آن است که آیا اهلیت بر ضمان قهری مؤثر است یا خیر؟ هر ‌چند هدف اولیه در فقه جبران خسارت وارده است، اما به نظر می‌رسد هدف دیگری نیز وجود دارد که تا حدّ امکان مسئولیت را از ذمۀ اشخاص فاقد ...  بیشتر

تحلیل اقتصادی نهاد وجه التزام؛ با تأکید بر نظام حقوقی کامن‌لا و رومی ژرمن

محمدرضا پاسبان؛ پرویز رحمتی؛ سارا غریبی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 14-28

چکیده
  وجه التزام، عبارت است از این‌که متعاقدین در حین انعقاد عقد به موجب توافق، آن را به عنوان جبران خسارت محتمل‌الوقوع ناشی از عدم اجرای تعهد، یا ناشی از تأخیر در اجرای تعهد، پیش‌بینی می‌کنند. حال اگر طرفین قرارداد، از قبل بر سر مقدار جبران خسارت و میزانی که باید پرداخت شود، توافق کنند به آن وجه التزام گفته می‌شود، اگر این مقدار توافق ...  بیشتر

اختلاف مساحت در ساختمانهای پیش‌فروش: نارسایی قواعد عام در حمایت از طرف ضعیف قرارداد

علی طهماسبی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 15-26

چکیده
  اشخاص آزادند به هر صورت که تمایل دارند و خلاف قواعد آمره نباشد، اقدام به انعقاد قرارداد نمایند؛ در عین حال یکی از ملاحظات مورد نظر سیاستگذاران حمایت از طرف ضعیف قرارداد است که احتمال دارد در پرتو اصل آزادی قراردادها تأمین نگردد. بر این مبنا قانونگذار در قانون پیش‌فروش ساختمان، در صدد حمایت از پیش‌خریدار برآمده است. در قرارداد پیش‌فروش ...  بیشتر

اعمال حقوق بشر در روابط خصوصی

عبدالرسول دیانی؛ ابراهیم تقی زاده؛ حسن بادینی؛ علیرضا شریفی

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 16-26

چکیده
         کاربرد شایع حقوق بشر به‌عنوان قواعدی برای متعادل نمودن روابط نابرابر میان دولت و مردم می‌باشد. بدین ترتیب، قواعد حقوق بشر در حوزۀ حقوق عمومی اعمال می‌گردد؛ ولی در خصوص قابلیت اعمال حقوق بشر در روابط خصوصی، موضوع محل بحث می‌باشد. هدف از این مقاله، بررسی تعیین حوزۀ اعمال حقوق بشر می‌باشد؛ با این سوال که آیا حقوق ...  بیشتر

احکام دعوی جلب ثالث در دیوان عدالت اداری

محمد جعفری مجد

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 18-30

چکیده
    چکیده:      هر چند در مورد دیوان عدالت اداری و صلاحیت‌های آن، مقالات متعددی به رشتۀ تحریر در آمده است، اما تا کنون کسی به بررسی مستقل اقامۀ دعوای جلب ثالث در دیوان، نپرداخته است. در واقع، تا زمان تصویب قانون جدید دیوان عدالت اداری، از امکان، یا عدم امکان طرح دعوای جلب ثالث سخن به میان نیامده بود. بعد از تصویب این قانون و ...  بیشتر

حقوق خانواده
قواعد حمایتی موجود در قانون حمایت از مصرف‌کنندگان در نگاهی تطبیقی با قانون مدنی

محمدحسین تقی‌پور درزی نقیبی؛ فاطمه مسلم زاده؛ مهدی طالقان غفاری

دوره 12، 1 (بهار و تابستان 1402) ، شهریور 1402، ، صفحه 19-34

https://doi.org/10.30473/clk.2023.66637.3141

چکیده
  غالباً در روابط اقتصادی، میان تولیدکنندگان و مصرف­کنندگان، توازن اقتصادی وجود نداشته و در بسیاری از موارد حقوق مصرف­کنندگان دچار آسیب می­شود. قوانین تنظیم­کنندۀ روابط خصوصی فی­مابین افراد به ویژه قانون مدنی نیز به دلیل عام بودن به نسبت بسیاری از قوانین دیگر، تنها به بیان قواعد و اصول کلی پرداخته و توجه به جزئیات را به قوانین ...  بیشتر

بازپژوهی مستندات فقهی اصل صحت در قراردادها با هدف تعیین محدودۀ آن در مادۀ 223 قانون مدنی

محمد رسول آهنگران

دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 21-34

چکیده
  چکیدهاصل «صحت» به‌معنای آنچه اثبات کنندۀ صحت معنی حکم وضعی بوده و بر ترتب آثار دلالت دارد، مستند به سیرۀ عقلا است. جریان اصل صحت در شبهات موضوعیه مورد پذیرش قانون‌گذار ایران در مادۀ 223 قانون مدنی قرار گرفته ولی محدودۀ جریان آن مشخص نگردید، از این رو باید دید آیا این اصل تنها در صورت مسلمان بودن طرفین قرارداد جاری است؟ آیا مجرای ...  بیشتر

واگرایی‌های مفهومی غصب و تصرف عدوانی در فقه امامیه (با نگاهی به فقه مقارن و حقوق ایران)

وحید نکونام

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 21-30

https://doi.org/10.30473/clk.2022.60494.2991

چکیده
  یکی از موضوعاتی که در فقه حقوق اسلام کاربرد فراوانی دارد، موضوع غصب است که فقها بحث­های فراوانی در خصوص مفهوم و قلمرو آن ارائه کرده­اند. اهمیت پرداختن به موضوع غصب بدین جهت است که هم در مباحث حقوق خصوصی و ضمان و هم در مسائل کیفری و تحقق جرایمی مثل سرقت و کلاهبرداری مدخلیت دارد. همچنین نهاد دیگری با عنوان تصرف عدوانی در قوانین آیین ...  بیشتر

بررسی فقهی–حقوقی تخصیص عام منطوقی با مفهوم مخالف با تاکید بر رابطه مادۀ یک قانون مسئولیت مدنی با مادۀ 328 ق.م

علی پریمی؛ مرتضی براتی

دوره 8، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 23-32

https://doi.org/10.30473/clk.2019.6026

چکیده
  بررسی روشمند و تاریخی- تحلیلی- تطبیقی نشان می­دهد که به عقیده بیشتر اصولیون مفهوم مخالف، عام منطوقی را تخصیص می­زند. اگر مفهوم مخالف حجت است که هست؛ پس باید به آثار و تبعات حجیت و دلیلیت آن هم پایبند بود؛ التزام به شیء التزام به لوازم آن هم هست. بر همین اساس، مفهوم مادۀ یک قانون مسئولیت مدنی، مادۀ 328 قانون مدنی را تخصیص می­زند و از ...  بیشتر

مبانی و شرایط حجیت آرای کیفری در دعاوی مدنی

سیروس حیدری؛ فضل الله فروغی؛ محمد رضا اعراب شیبانی

دوره 8، شماره 2 ، آذر 1398، ، صفحه 23-42

https://doi.org/10.30473/clk.2020.49529.2653

چکیده
  قاعده حجیت رأی قطعی کیفری در دعوای حقوقی که از دیرباز تحت عنوان قاعده نفاذ در بین حقوقدانان محل بحث بوده است، اکنون در ماده 18 قانون جدید آیین دادرسی کیفری انعکاس یافته است. به موجب این قاعده، اگر وقایع مؤثر در حل و فصل دعوای حقوقی قبلا در جریان دادرسی کیفری مورد بررسی قرار گرفته باشند و مفاد رأی قطعی کیفری حاکی از اثبات یا نفی وقایع ...  بیشتر

امتناع سازمان داوری از پذیرش درخواست داوری بین‌المللی و مسئولیت ناشی از آن

وحید بذّار

دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 23-31

https://doi.org/10.30473/clk.2020.51196.2702

چکیده
  سازمان داوری یکی از مراجعی است که به احراز مسئولیت می‌پردازد. سازمان داوری به ‌لحاظ حقوقی یک سازمان بین‌المللی دارای شخصیت بین‌المللی قلمداد می‌شود و از این‌رو، به‌واسطة نقض تعهدات بین‌المللی که قابل انتساب به آن باشد، مرتکب عمل متخلفانة بین‌المللی و دارای مسئولیت بین‌المللی می‌شود. یکی از تعهدات سازمان داوری، تعهد به پذیرش ...  بیشتر

تغییر اوضاع و احوال و سازوکار شروط قراردادی برای توازن منافع در قراردادهای نفتی

اسفندیار کردی؛ رضا طجرلو؛ محسن محبی

دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 25-40

https://doi.org/10.30473/clk.2022.60901.3006

چکیده
  در قراردادهای نفتی بعضی مواقع حوادث غیر منتظره موجب دگرگون شدن شرایط اولیه قرارداد شده و تعادل و توازن قرارداد دچار اختلال می‌شود.  در این شرایط از جمله پیش‌بینی‌های لازم، پیش‌بینی سازوکارهای قراردادی شروط مذاکره مجدد، بازبینی و تطبیق برای اعاده توازن و تعادل اقتصادی قرارداد است که بر این اساس موجب تطبیق وضع مورد توافق اولیه ...  بیشتر

مفهوم «اصل حقوقی» و مقایسه آن با «قاعدۀ حقوقی» (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه)

علی عباس حیاتی

دوره 7، شماره 2 ، دی 1397، ، صفحه 29-44

https://doi.org/10.30473/clk.2018.5422

چکیده
  در هر نظام حقوقی اصول حقوقی اهمیت و جایگاه ممتازی دارد که شناخت آن در فهم و استنباط احکام حقوقی بسیار موثر است. در حقوق ایران هر چند به صورت پراکنده از اصول حقوقی سخن به میان آمده است ولی بررسی آنها نشان می دهد مباحث مطرح شده نتوانسته است به خوبی مفهوم این اصطلاح حقوقی و تمایز آن از مفاهیم مشابه را نشان دهد. در تعریف اصول حقوقی می توان ...  بیشتر

حقوق تجارت
قلمرو ماده 1 کنوانسیون حمل و نقل بین المللی جاده ای (CMR) در ارتباط با حمل و نقل ترکیبی

ابراهیم تقی زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 دی 1398

https://doi.org/10.30473/clk.2020.50741.2683

چکیده
  در دنیای مدرن امروزی، حمل و نقل جاده ای، جزئی از بسیاری از عملیات های حمل و نقل ترکیبی را تشکیل می دهد و کمتر حمل و نقل ترکیبی دیده می شود که دارای مرحله حمل و نقل جاده ای نباشد. کنوانسیونCMR ، از طریق دو ماده، با حمل و نقل ترکیبی در ارتباط است. یکی ماده 2 که به روشنی و صراحت، با نوعی حمل و نقل ترکیبی موسوم به "حمل و نقل سوپرپوز" یا "رو-رو" مرتبط ...  بیشتر

آیین دادرسی مدنی
مسئولیت قوه قضاییه در عودت نمائات حاصله از وجوه امانی به مالکان اصلی

حجت عزیزالهی

دوره 12، 2 (پاییز و زمستان 1402) ، بهمن 1402

https://doi.org/10.30473/clk.2023.64921.3102

چکیده
  ازآنجا که گاهی روند قضایی ایجاب میکند که یکی از طرفین دعوا وجهی را به عناوین گوناگون مانند وثیقه، وجه ضمان و... به صندوق دادگستری واریز کند. در مدت دادرسی نمائاتی برای این اموال متصور است. ماهیت این وجوه، امانی بوده و به عنوان ودیعه در اختیار قوه قضائیه قرار داده میشوند. لذا سپرده کردن آنها قابل دفاع است؛ زیرا اولا در جهت حفظ متعارف و ...  بیشتر

نکاح موقت طویل‌المدت

سیروس حیدری؛ پریا زرین

دوره 5، شماره 2 ، مهر 1395، ، صفحه 16-26

چکیده
   چکیدهنکاح موقت هرچند دارای تشابهات بسیار با نکاح دائم است؛ لیکن دارای شرایط و ویژگی‌های مخصوص به خود است. یکی از این ویژگی‌ها، لزوم ذکر مدت است. قانون­­گذار  ایران، راجع به تعیین حداکثر مدت در نکاح موقت، ضابطه‌ای تعیین نکرده است. هدف مقالة حاضر، تبیین حدود اختیار متعاقدین در تعیین حداکثر مدت نکاح موقت است و در آن سعی شده ...  بیشتر

بررسی تطبیقی استثناء استفادۀ آموزشی در حقوق مالکیت ادبی و هنری

زهرا شاکری؛ میثم اسماعیلی یدکی

دوره 6، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 19-30

چکیده
  چکیده استثناء استفاده آموزشی در حقوق مالکیت ادبی و هنری به عنوان یکی از موضوعات مهم در کنوانسیون برن به قانونگذاران ملی پیشنهاد شده است و کشورهای مختلف می توانند با توجه به وضعیت داخلی و بومی خود آن را در قوانین داخلی پیش بینی نمایند. این استثناء تلاش می کند بهره برداری از آثار ادبی و هنری را به منظور اهداف آموزشی تجویز کند، هرچند ...  بیشتر

تحول در نظام حقوقی حمایت از کودکان بدون سرپرست

احمد رضوانی مفرد؛ مژده ظفری

دوره 4، شماره 2 ، مهر 1394، ، صفحه 23-35

چکیده
  فرزندخواندگی یکی از نهادهای حقوقی است که به موجب آن رابطه ی حقوقی بین زوجین سرپرست یا سرپرست منحصر با فرزندخوانده ایجاد می شود. این امر سابقه نسبتا طولانی در تاریخ زندگی بشر دارد، در زمان جاهلیت نیز مرسوم بوده و فرزندخوانده از تمام حقوق و تکالیف فرزند واقعی برخوردار بوده است. تا اینکه با نزول آیات 4 و 5 سوره احزاب فرزندخواندگی به معنایی ...  بیشتر

وضعیت نقل و انتقال حق شفعه در منظر فقه و حقوق مدنی

سید محمدرضا آیتی؛ زهرا منتظری

دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 23-34

چکیده
  یکی از مباحث مهم حقوق مدنی بحث شفعه است. از دیدگاه قانون مدنی ایران، یکی از اسباب چهارگانة مالکیت، اعمال شفعه است که به‌موجب آن شفیع، مالک سهم شریکش می‌گردد. بنا به تعریف مادة 808 قانون مدنی «هرگاه مال غیرمنقول قابل‌تقسیمی بین دو نفر مشترک باشد و یکی از دو شریک، حصة (سهم) خود را به‌قصد بیع (فروش) به شخص ثالثی منتقل کند، شریک دیگر حق ...  بیشتر

حقوق نوآوری؛ نظریات، ابزارها و سیاستها

مجید بنایی اسکویی؛ سید مهدی چهل تنی؛ احمد مظفری

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 25-41

چکیده
  نگاه حقوقی، به مسأله نوآوری از آن جهت اهمیت دارد که امروزه نوآوری به عنوان کلید‌‌واژه‌ای مهم، یکی از عناصر اصلی دگرگونی اقتصادی به شمار می‌رود، بر توزیع قدرت و ثروت تأثیر می‌گذارد. افزون بر آن، در بسیاری از موارد، الگوهای رفتارهای اجتماعی ما را متأثر می‌سازد. تأثیرات حقوق بر نوآوری به گونه‌ای است که لزوم توجه به مفهوم نوآوری را ...  بیشتر

تحولات مسئولیت مدنی ناشی از فعل زیان بار تعدد اسباب در قانون مجازات اسلامی جدید 1392

سعیده صالحی؛ سید حسین صفایی؛ بختیار عباسلو

دوره 6، شماره 2 ، مهر 1396، ، صفحه 25-38

چکیده
  در فرضی که چند عامل باعث تحقق خسارت می شوند؛ بحث از نحوۀ توزیع خسارت و سهم هر یک در پرداخت بخشی از آن، یکی از مباحث مهم در حقوق مسئولیت مدنی است. با توجه به اینکه مسئولیت در هر حادثه باید بر اساس قواعد مسئولیتی تعیین گردد، قواعد ذکر شده در حقوق ایران غالباً ناشی از عناوین اجتماع چند مباشر، اجتماع چند سبب در طول یکدیگر و اجتماع چند سبب ...  بیشتر