با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی حقوق پزشکی ایران
آثار و ویژگی های حق از دیدگاه فقه امامیه و قانون مدنی

علیرضا فروغی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 1-14

چکیده
  شناسایی آثار و ویژگی­های حق به منظور تمایز بین آن و سایر مفاهیم و تاسیسات مشابه از اهمیت خاصی برخوردار است. شناخت این آثار و ارائه­ی ­آن به عنوان کلیدهای شناسایی حق از سایر مفاهیم جنبه­ی کاربردی داشته و این امکان را فراهم می­کند که به طور مثال در موارد مشتبه بین حق و حکم، حق از حکم تمیز داده شود. این روشی است که فقیهان امامیه ...  بیشتر

آثار تحریم بر اجرای قراردادهای بازرگانی بین‌المللی از منظر فورس ماژور

سید نصراله ابراهیمی؛ شادی اویارحسین

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 1-18

چکیده
  چکیده:   واژۀ تحریم، در گسترۀ دانش حقوق واژه‌ای آشناست‌. با این حال، آثار آن بر اجرای قراردادها –به ویژه قراردادهای بازرگانی بین‌المللی- تا حدی پیچیده به نظر می رسد.همواره،  این پرسش در صنعت مطرح می‌گردد که آیا تحریم در قراردادهای بین‌المللی، جزء مصادیق فورس ماژور است یا خیر؟ و اگر پاسخ مثبت است، چه آثاری بر قرارداد دارد‌؟ ...  بیشتر

اشتراک سازی آثار ادبی و هنری، چالش ها و فرصت ها

زهرا شاکری؛ سعید حبیبا

دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 1-12

چکیده
  چکیده       اکنون به اشتراک گذارشتن آثار ادبی و هنری در میان گروه های مختلف اجتماعی رایج شده است و هر روز، بر متقاضیان دریافت چنین آثاری افزوده می شود. با وجود این، دریافت و بارگذاری آثار از زمرۀ حقوق انحصاری مالکان آثار ادبی و هنری تلقی می شود و کسب موافقت آنان ضروری است. اما در فضای اشتراک سازی، اعمال مذکور اغلب بدون کسب ...  بیشتر

اسباب متعدد در مسئولیت مدنی

سید احمد علی هاشمی

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 1-15

چکیده
  چکیده           گاه در به‌ وجود آمدن خسارت، دو یا چند نفر دخالت دارند که به مسأله تعدد اسباب معروف است. در این حالت تلاش می شود از میان اسباب متعددی که موجب وارد شدن خسارت می شوند، آن سببی که سزاوار تحمل چنین مسؤلیتی است، شناسایی گردد. فقها و حقوقدانان درخصوص نحوه تقسیم مسئولیت بین اسباب، پژوهش های ستودنی انجام داده ...  بیشتر

از مالکیت تا حاکمیت: مطالعه تطبیقی محیط زیست در حقوق و فقه اسلامی

محمد حسین رمضانی قوام آبادی؛ حسین سیمایی صراف

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 1-12

چکیده
  خاستگاه مالکیت و حاکمیت را باید به ترتیب در حقوق خصوصی و حقوق عمومی جستجو کرد. پرسش اصلی این تحقیق به حاکمیت و / یا مالکیت بر محیط زیست و عناصر طبیعی آن اختصاص دارد و بیشتر در صدد تبیین مفاهیم مزبور در دو حوزۀ حقوق و فقه اسلامی است. اوصاف خاص محیط زیست و ارتباط آن با منافع جمعی ـ برخلاف مالکیت شخصی بر مال معین ـ اقتضا دارد که رابطۀ دولت ...  بیشتر

بررسی اصول حقوقی حاکم بر قراردادهای بالادستی صنعت نفت وگاز در ایران

سید نصرالله ابراهیمی؛ ابراهیم تقی زاده؛ فرزانه سریر

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 1-13

چکیده
  انعقاد قراردادهای صنعت نفت و گاز، امری کاملاً فنی است که با نظام سیاسی، حقوقی و اقتصادی هر کشور صاحب نفت، ارتباطی تنگاتنگ دارد. امروزه، در دنیای تجارت بین‌الملل، انواع  قراردادها، نقش اساسی را ایفا می‌کنند. با توجه به نیاز روزافزون صنایع به انرژی نفت وگاز، اهمیت  قراردادهای نفت وگاز، دو چندان می‌شود. از طرفی کشف، استخراج، تولید ...  بیشتر

استثنائات اصل تأخر حادث در باب ارث غرق شدگان و زیر آوار رفتگان (نقد و بررسی رأی دادگاه)

اسدالله لطفی

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 1-12

چکیده
  از جمله مواد قانونی که محاکم، گاه در تفسیر مفهوم آن دچار مشکل می‌شوند، مادۀ 873 قانون مدنی است. قسمت صدر این ماده، حکم عدم توارث افرادی را بیان می‌کند که تاریخ فوت و تقدم و تأخر مرگ آن‌ها نسبت به یکدیگر معلوم نیست. علت این حکم نیز تعارض اصل تأخر حادث در خصوص تاریخ مرگ هر یک از متوارثین نسبت به یکدیگر است. لیکن قسمت اخیر این ماده، مرگ اشخاص ...  بیشتر

بررسی قلمرو اجرایی، احکام و آثار حق حبس در عقود معاوضی (با نگاهی تطبیقی به فقه امامیه و حقوق مدنی ایران)

محمدحسن حائری؛ اعظم امینی

دوره 4، شماره 2 ، مهر 1394، ، صفحه 1-10

چکیده
  حق حبس حق خودداری از انجام تعهد تا اجرای آن توسط طرف مقابل و از جمله حقوقی است که اغلب در عقود معاوضی، مانند بیع و اجاره، وجود دارد. می‌توان گفت معیار برتر برای تشخیص این عقود از عقود غیرمعاوضی، وجود دو تعهد و تقابل میان آنهاست. چنان‌که اگر یکی از این دو عامل از بین برود، عقد معاوضی نخواهد بود. انگیزه و ضرورت تدوین این مقاله، افزون بر ...  بیشتر

بر هم خوردن تعادل اقتصادی قرارداد و پیش بینی شرط هاردشیپ در قراردادهای بین المللی

منوچهر توسلی نائینی؛ سعید بهزادی پور*

دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 1-10

چکیده
  در هر قرارداد، مفاد آن، همچون قانون خصوصی طرفین ضروری است و هیچ یک از طرفین نمی تواند بدون رضایت و موافقت دیگری، مفاد آن قرارداد را تغییر دهد، حتّی قانون گذار یا دادرس حقّ تعدیل قرارداد و تغییر مفادّ آن را ندارند؛ امّا ممکن است در جریان اجرای قرارداد اتفّاقات پیش بینی نشده ای واقع گردند که لازم شود مفادّ قرارداد تغییر کند و درنتیجه ...  بیشتر

مبانی و کارکرد قاعدۀ تفسیر علیه انشاء کننده در حقوق قراردادها

مجید سربازیان؛ سروش رستم زاده

دوره 6، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 1-11

چکیده
    چکیده دکترین تفسیر علیه انشاء کننده به معنی تفسیر موارد مبهم قرارداد به ضرر تنظیم کننده آن و به سود طرف مقابل است. این دکترین سال ها است که در حقوق کامن لا به عنوان یک اصل در حقوق قراردادها و به طور خاص در قراردادهای استاندارد و قراردادهای یک طرفه، مورد استناد و استفاده قرار می گیرد. بر این اساس، چالش اصلی که به بررسی آن خواهیم ...  بیشتر

نقش عرف لفظی در تفسیر قرارداد در حقوق موضوعه با رویکرد فقهی

رضا رحیمی دهسوری؛ حمیدرضا شاه بابای؛ عبدالله امیدی فرد

دوره 6، شماره 2 ، مهر 1396، ، صفحه 1-10

چکیده
  چکیده تفسیر قرارداد به معنی تشخیص مفهوم مقررات آن است و هدف از آن روشن شدن مضمون و مفاد عقد است. برای رسیدن به این مقـصود، عرف اثر مهم و غیرقابل انکاری در قوانین به خصوص در حوزة حقوق مدنی و در حوزة قراردادها دارد. در همین راستا با تبیین مفهوم و اقسام عرف، به بیان مبانی حقوقی و فقهی عرف لفظی و جایگاه و آثار استعمال عرفی الفاظ در پرتو ...  بیشتر

تحلیلی بر نقش حسن نیت در جلوگیری از رفتار فرصت طلبانه در حقوق قراردادها

محمد کریمی؛ جواد کاشانی؛ مجیدرضا عرب احمدی

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.30473/clk.2022.63545.3061

چکیده
  افراد جامعه انتظار دارند در پرتو حمایت صورت­گرفته از طریق اصول و قواعد حقوق قراردادها بتوانند به اهداف اقتصادی ناشی از انعقاد قراردادها دست یابند. حفاظت از انتظارات قراردادی محقق نمی­شود مگر اینکه قانون بتواند از رفتارهای فرصت­طلبانه­ای که با هدف تغییر در تخصیص منابع مالی قراردادی صورت می­گیرد، جلوگیری کند و مانع قربانی ...  بیشتر

حقوق خانواده
چالش‌گروه قراردادی در موازنۀ عقود در حقوق ایران

مهدی کریمیان راوندی؛ قاسم محمدی

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 1-10

https://doi.org/10.30473/clk.2023.64565.3093

چکیده
  اینکه امروزه تحولات حقوق خصوصی موجب تأثیر متقابل عقود برهم شده موضوعی غیرقابل انکار است و حتی از نظر حقوقی این سوألات را مطرح می سازد که چرا و چگونه چنین پیوندی مغایر اصول حقوقی باید ایجاد شود؟ آیا چنین پلورالیسم (چندگانگی) ساختاری با اصول حقوقی حاکم بر قراردادها هماهنگی دارد یا خیر؟ فرضیۀ اصلی پژوهش بررسی این چالش است که در حقوق داخلی ...  بیشتر

حقوق خانواده
مسئولیت مدنی تولیدکننده کالا و ارائه‌دهنده خدمت اینترنت اشیا؛ مطالعه تطبیقی در حقوق اتحادیه اروپا، آمریکا و ایران

زینب فرهادخانی؛ ابراهیم تقی زاده؛ اصغر محمودی

دوره 12، 1 (بهار و تابستان 1402) ، شهریور 1402، ، صفحه 1-18

https://doi.org/10.30473/clk.2023.63747.3150

چکیده
  اهمیت مسئولیت مدنی تولیدکننده کالا و ارائه­دهنده خدمت اینترنت اشیا ناشی از آسیب­های نوظهور اینترنت اشیا برای مصرف­کننده است. ادغام سخت­افزار، نرم­افزار و خدمت در اینترنت اشیا محصولی است که همزمان کالا و خدمت مستمر تلقی می­شود. رویکرد قوانین و رویه قضایی اتحادیه اروپا، آمریکا و ایران نسبت به کالا یا خدمت بودن نرم­افزار ...  بیشتر

بررسی مبانی فقهی وحقوقی بیمه تکافل ومقایسه آن باعقود مشابه

حیدر امیرپور

دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 11-20

چکیده
  چکیدهبیمة تکافل عبارت از توزیع مسئولیت مشترک بیمه‌گذاران از طریق تشکیل نظام صندوق مشترک و دوری از هرگونه خطر در سرمایه‌گذاری‌ها است. در این نوع بیمه، افزایش امنیت روانی افراد نسبت به سلامت جان، مال و فعالیت آنها در قبال خطر ناشی از ضرر با نوعی تعاون و همکاری اعضا به قصد تحقق خیر و صلاح عموم همراه است. به لحاظ مدیریت خطر و در عین حال ...  بیشتر

قرارداد حمل ونقل هوایی درحقوق ایران

رسول ابافت

دوره 7، شماره 2 ، دی 1397، ، صفحه 11-28

https://doi.org/10.30473/clk.2018.5420

چکیده
  تحلیل ماهیت حقوقی قراردادحمل ونقل هوایی نقش به سزایی در شناخت مسئولیت متصدی حمل و دامنه آن دارد. سیر تکاملی تدوین قوانین حاکم از جمله کنوانسیون 1929ورشو وپروتکل 1955لاهه، تحلیل های متفاوت را دستخوش تغییرات نموده وقراردادحمل ونقل هوایی را با الهام از قالب های سنتی در پرتو پیشرفت های  روز افزون صنعت حمل و نقل هوایی و ایده های جدید تضمین ...  بیشتر

بازرگانی بین المللی با روشاعتبارات اسنادی سنتی و الکترونیکی

مجتبی انصاریان

دوره 8، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 11-22

https://doi.org/10.30473/clk.2019.6025

چکیده
  چکیدهدرحال حاضر می توان با اطمینان بیان نمود بخش بسیار بزرگی از مبادلات بین‏‏المللی بین افراد و شرکت هایی صورت می‏‏‏گیرد که اعتمادی بین آن ها ناشی از شکل گیری روابط مستحکم بازرگانی وجود ندارددرنتیجه فروشنده عقلانی نمی داند که بدون هیچگونه ضمانت پرداختی از جانب خریدار، کالا مورد نیاز وی را تولید یا تهیه و تامین نماید.در این ...  بیشتر

تبیین ابعاد مفهومی نظریه تحول عمل حقوقی در دکترین‌های حقوقی معاصر

سید ابوالقاسم نقیبی؛ ابوذر اسماعیلی

دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 11-22

https://doi.org/10.30473/clk.2021.7395

چکیده
  طبق ماده 140 قانون مدنی آلمان که بیانگر نظریه تحول است؛ در صورتی که عمل حقوقی باطلی، متضمنِ ارکان عمل حقوقیِ صحیحِ دیگری باشد، در صورت احراز اراده فرضی طرفین توسط دادرس، عمل حقوقی باطل به عملِ حقوقیِ صحیح متحول می­گردد. هدف از مقاله پیش رو روشن شدن مفهوم نهاد تحول و تمایز آن با نهادهای مشابه در دکترین حقوقی معاصر است. برای دستیابی به ...  بیشتر

سازوکارهای حقوقی حمایت از طرف ضعیف در عقود تحمیلی

آزاده نجفی؛ ابراهیم تقی زاده؛ علی چهکندی نژاد

دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 11-23

https://doi.org/10.30473/clk.2022.62959.3046

چکیده
  عقد تحمیلی، از عقود جدیدی است، که در خصوص صحت یا بطلان آن، اختلاف نظر وجود دارد. مشهور فقهای امامیه، قائل به بطلان عقود جدید هستند، ولی فقهای متأخر و معاصر، اعتقاد بر صحت آن دارند. در حقوق ایران، اصل صحت عقود، بر آن حاکمیت دارد. عقد تحمیلی واجد شرایط عمومی مندرج در ماده 190 قانون مدنی، و شرایط اختصاصی است. برخی از این ویژگی‌ها، مربوط به ...  بیشتر

ماهیت و اوصاف قرارداد بهره‌برداری از معدن

حمزه امینی نسب؛ عباس میرشکاری

دوره 8، شماره 2 ، آذر 1398، ، صفحه 21-11

https://doi.org/10.30473/clk.2019.27564.1958

چکیده
  وجود ذخایر معدنی عظیم و متنوع در کشور و نیاز به بهره‌برداری از معادن برای تأمین مواد اولیه صنایع، تولید و درآمدزایی از یک سو و لزوم توجه به ملاحظات زیست محیطی، توزیع عادلانه ثروت، رعایت عدالت بین نسلی و مهار بهره‌برداری بی‌رویه معادن از سوی دیگر، ارائه چارچوبی حقوقی را برای بهره‌برداری مطلوب از معادن ضروری می‌سازد. از این رو تحلیل ...  بیشتر

حقوق خانواده
جایگاه و مصادیق عدالت اصلاحی در حقوق قراردادها بررسی تطبیقی در حقوق کامن لا و ایران

احمد یوسف زاده

دوره 12، 2 (پاییز و زمستان 1402) ، بهمن 1402

https://doi.org/10.30473/clk.2024.63674.3066

چکیده
  لزوم برقراری عدالت در قراردادها همواره محل چالش‌های فراوانی بوده است، عمده این چالش‌ها به اختلاف در تبیین مفهوم عدالت و همچنین شیوه‌های مختلف اجرای آن، ازجمله عدالت توزیعی و اصلاحی باز‌میگردد. لذا، چالش اصلی این مقاله عبارت است از بررسی مفهوم عدالت اصلاحی و جایگاه آن در حوزه حقوق قراردادها و بررسی برخی از مصادیق مهم آن در حقوق ...  بیشتر

بازخوانی مبانی مشروعیّت قراردادهای نامعیّن با رویکردی تطبیقی در حقوق اسلامی

محمّد رسول آهنگران؛ مهدی سعیدی

دوره 5، شماره 2 ، مهر 1395، ، صفحه 1-24

چکیده
  چکیدهیکی از اصول حاکم بر قراردادهای خصوصی میان اشخاص، اصل حاکمیّت اراده یا اصل آزادی قراردادها است که یکی از مباحث مهمّ حقوق قراردادها به شمار می‌رود. طبق این اصل، متعاقدین در انتخاب طرف قرارداد خود و همچنین شکل، قالب، میزان و شرایط قرارداد خود آزادند، مگر اینکه قانون، اخلاق حسنه و نظم عمومی، آن ­­‌را محدود کرده باشد. اگرچه شکل ...  بیشتر

تأملاتی درخصوص دعوای مشتق از دیدگاه حقوق دادرسی

علی طهماسبی

دوره 4، شماره 2 ، مهر 1394، ، صفحه 11-22

چکیده
  سیاست‌گذاران با طراحی قواعد حقوقی شکلی و ماهوی متعدد، می‌کوشند ضمن تأمین مصالح شرکت‌های تجاری، از سهام‌داران اقلیت هم حمایت کنند. این حمایت به شیوه‌های گوناگون، از جمله دعوای مشتق، صورت می‌گیرد که از سوی بسیاری از نظام‌های حقوقی، مانند امریکا و انگلستان،پذیرفته شده است. نظام حقوقی ایران هم در  شرکت‌های سهامی آن را پیش‌بینی ...  بیشتر

وضعیت حقوقی معامله‌ی انتقال عین یا منافع مال مرهونه توسط راهن

پرویز باقری*؛ مراد مقصودی

دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 11-22

چکیده
  عین مال مرهونه بعد از قبض در اختیار راهن قرار می گیرد، ممکن است از جانب راهن نسبت به آن مال معاملاتی انجام گیرد که منتهی به نقل وانتقال آن گردد، آیا مالک حق این گونه تصرفات در عین مرهونه را دارد یا خیر؟ اگر نتیجه منفی است ضمانت اجرای این منع بطلان است یا عدم نفوذ؟ و اگر پاسخ به آن مثبت است آیا اعمال آن مطلق است یا مقید به حفظ حقوق مرتهن؟ ...  بیشتر

استصناع و کاربرد آن در نظام بانکی با تأکید بر دستورالعمل های 1390/5/25 شورای پول و اعتبار

ابراهیم تقی زاده

دوره 6، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 11-19

چکیده
  چکیده استصناع، قراردادی است که به موجب آن، سفارش دهنده (مستصنع) از سازندۀ کالا (صانع) درخواست ساخت کالایی را می کند که به موجب آن، سازنده متعهد به تهیّۀ مواد اولیۀ کالا و ساخت آن و تحویل در موعد مقرر می شود. در خصوص ماهیّت این عقد بین فقها و حقوق دانان اختلاف دیدگاه وجود دارد. گروهی آن را به عنوان عقد مستقل و برخی آن را در قالب بیع سلم ...  بیشتر